Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi 26’ncı Taraflar Konferansı’ndan (COP26) bir hafta sonra 174 hükümet, Uluslararası Denizcilik Örgütü’nde (International Maritime Organization-IMO) gerçekleştirilen Deniz Çevresini Koruma Komitesi’nin 77. Oturumu’nda (Marine Environment Protection Committee-MEPC 77), uluslararası denizciliğin karşı karşıya olduğu ve COP26’nın ardından hükümetlerin dekarbonizasyon taahhütlerinin “İlk Önemli Sınavı” olarak nitelendirilen ısrarlı karbon emisyonu azaltma sürecindeki zorlukları değerlendirmek için bir araya gelmektedir.

Küresel denizcilik sektörünün Birleşmiş Milletler nezdindeki düzenleyicisi tarafından gerçekleştirilen Deniz Çevresini Koruma Komitesi’nin önemli toplantısında, 5 Milyar ABD Doları tutarındaki bir Ar-Ge fonu olan “IMO Denizcilik Araştırma Fonu (IMO Maritime Research Fund-IMRF)” ile sürecin devamına yönelik görüşmeler yapılmaktadır.

Hükümetlere veya vergi mükelleflerine hiçbir maliyeti olmadan tamamen sektör tarafından ödenecek tutarlarla oluşturulacak fon, açık denizlerde sefer yapan büyük gemilerde sıfır karbonlu yakıtların kullanılabilmesini sağlamak için Teknoloji Hazırlık Seviyeleri’nin (Technology Readiness Levels-TRLs) artışını hızlandırmaya yönelik kullanılacaktır.

Onaylanması durumunda Ar-Ge fonunun 2023 yılına kadar devreye girmesi ve 2030 yılı itibariyle çok sayıda sıfır karbonlu geminin kullanıma sunulması ile 2050 yılında denizciliğin net sıfır hedefine ulaşması öngörülmektedir.

Uluslararası Deniz Ticaret Odası (International Chamber of Shipping-ICS) Başkanı Sayın Esben POULSSON; “Hükümetlerin IMRF’i desteklememesi durumunda, “neden” sorusunu sormalıyız. Fon ‘çok ayrıntılı olmayan’ bir oluşumdur. Hükümetlerin, iklim hedeflerine ulaşma konusunda ciddi olduklarına dair dünyaya net bir mesaj göndermeleri için önemli bir fırsat yakaladıklarını düşünüyoruz.” açıklamasında bulunmuştur.

IMRF oluşturulması için öneri ilk olarak 2019 yılında sunulmuştur. Mevcut durumda, küresel deniz taşımacılığının çoğunluğunu temsil eden Danimarka, Yunanistan, Japonya, Panama, Singapur ve Birleşik Krallık gibi büyük denizcilik ülkeleri ile Liberya, Nijerya ve Palau gibi gelişmekte olan ülkeler tarafından desteklenmektedir.

Bununla birlikte, uluslararası ticari faaliyet yapan gemiler tarafından tüketilen 1 ton deniz yakıtı başına 2 ABD Doları toplanarak finanse edilecek olan zorunlu Ar-Ge katkı sistemi olan IMRF’e geçilmesi için MEPC’ye katılan hükümetlerin çoğunluğu tarafından onaylanması gerekmektedir.

Uluslararası Deniz Ticaret Odası Genel Sekreteri Sayın Guy PLATTEN; “Bu gerçekten de hükümetlerin COP26’dan sonra dekarbonizasyon taahhütlerine ilişkin ilk “önemli sınav”  niteliği taşıyor. 5 Milyar ABD Doları tutarındaki Ar-Ge fonu, hükümetlere açıklamalarının anlamlı olduğunu ve sıfır karbonlu bir sektöre geçiş konusunda ciddi olduklarını kanıtlama fırsatı sunuyor.

COP 26'da hükümetler tarafından birçok plan açıklandı, ancak bunu gerçekleştirmek için ihtiyaç duyulan sıfır karbon teknolojilerine sahip olduğumuzdan emin olmamız gerekiyor. Daha da önemlisi, Ar-Ge Fonu'nun sağladığı gibi, söz konusu teknolojiler sadece birkaçımız için değil, hepimiz için olmalıdır.” açıklamasında bulunmuştur. 

COP26 sırasında, denizcilik sektörünün tam olarak desteklediği bir hedef olan küresel denizciliğin 2050 yılına kadar tamamen karbondan arındırılması için yapılan çağrılara rağmen, bazı hükümetlerin Ar-Ge fonu kurulmasına ait yöntemsel engeller çıkarmasına yönelik ICS’in çekinceleri bulunmaktadır. Bunun nedeni, hükümetlerin küresel ölçekte CO2 azaltma çalışmalarına fayda sağlayan ortak hareketlerin, kendi ulusal veya bölgesel çıkarlarını olumsuz etkileyebileceğini düşünmesidir. Söz konusu endişeleri gidermek için kapsamlı bir etki değerlendirmesi yapılmış olup ülke ekonomileri üzerindeki olumsuz etkinin neredeyse sıfır olacağını göstermektedir.