Uluslararası Denizcilik Örgütü (IMO), dün başlayan ve cuma gününe kadar sürecek olağanüstü Deniz Çevresini Koruma Komitesi (MEPC) oturumunda, deniz taşımacılığında emisyonların azaltılmasına yönelik tarihi bir paketi görüşmeye başladı.

Gündemin merkezinde, MARPOL Ek VI’nın (Gemilerden Hava Kirliliği) tamamen yenilenmiş hali ve en çok tartışılan bölüm olan Net Sıfır Çerçevesi (NZF) yer alıyor.

120 sayfalık taslak, gemilerden kaynaklanan hava kirliliğini azaltmak amacıyla genel tanımlar, emisyon kontrolleri, karbon yoğunluğu standartları, raporlama ve denetim kurallarını tek metinde birleştiriyor.

NZF ile gemilerin yakıt kaynaklı sera gazı yoğunluklarını iki aşamalı hedefler çerçevesinde düşürmeleri öngörülüyor. Bu hedefleri aşan gemiler yıllık mali yaptırımlarla karşılaşacak; sıfır veya sıfıra yakın yakıt kullanan gemiler ise IMO Net Sıfır Fonu üzerinden kredi ve teşvik alabilecek.

Fonun, toplanan gelirleri teknoloji transferi, kapasite geliştirme ve iklim etkilerine karşı savunmasız ülkelerdeki azaltım projeleri için kullanması planlanıyor.

Ancak NZF, küresel düzeyde ciddi görüş ayrılıklarına neden oldu.

ABD, planı “küresel karbon vergisi” olarak nitelendiriyor ve ekonomik yük getireceği gerekçesiyle karşı çıkıyor.

Washington, tasarıyı destekleyen ülkelere liman yasakları, vize kısıtlamaları ve yaptırım tehdidinde bulundu.

ABD ayrıca LNG ve biyoyakıtların “haksız yere cezalandırıldığını” savunuyor.

Benzer şekilde Bahreyn, İran, Kuveyt, Suudi Arabistan, Sierra Leone ve Venezuela da ortak bir bildiriyle, fonun kurulmasının MARPOL Sözleşmesi’nin teknik yetki alanını aştığını ileri sürerek çerçevenin ertelenmesini istedi.

Buna karşın birçok ülke ve sektör temsilcisi, özellikle Uluslararası Denizcilik Odası (ICS), IMO’nun küresel bir çerçeve oluşturması gerektiğini savunuyor.

ICS, erken dönemde alternatif yakıtlara yatırım yapan şirketlerin teşvik edilmesini ve uygulama yönergelerinin gecikmeden hazırlanmasını talep ediyor.

Toplantı öncesinde sunulan 30’dan fazla öneri arasında, IMO Net Sıfır Fonu’nun 2029’dan geç olmamak üzere faaliyete geçmesi yönünde geniş bir destek bulunuyor.

Ancak siyasi tansiyon yüksek. IMO normalde kararlarını oybirliğiyle alıyor, ancak bu kez resmî oylamaya gidilmesi olasılığı artmış durumda. Eğer uzlaşma sağlanamazsa, önerinin kabulü için 176 üye ülkeden 108’inin (üçte ikisinin) onayı gerekecek.

Analistlere göre oylamanın kaderi, tutumunu henüz netleştirmemiş birkaç ülkenin – özellikle Güneydoğu Asya, Orta Doğu ve Latin Amerika bölgelerinden bazı devletlerin – kararına bağlı olacak.

TÜRK DENİZ MEDYA