Günümüzde deniz taşımacılığının evrenselliği; bu arenada faaliyet gösteren offshore firmaların artması, ticari, personel ve teknik işletmelerin çoğu zaman farklı şirketler tarafından üstlenilmesi nedeni ile hak sahipleri, alacaklarının tahsilinde husumet tevcihine bağlı olarak bir takım sorunlarla karşılaşabilmektedir.

Özellikle borçlu geminin uluslararası ticaretini devam ettirmesi nedeni ile yurtiçinde aradığı hukuki menfaati zaman zaman sağlayamayan hak sahipleri, ya yurtdışında haklarını aramak için ekstra maliyetlere katlanmakta ya da geminin Türkiye’ye geleceği bir sonraki seferi beklemek zorunda kalmaktadırlar.

İlaveten geminin ticari hayatının sona ermiş olması da alacaklıları bekleyen bir diğer risk unsurudur. Bu noktada kardeş gemilerin (sistership) haczi gündeme gelmektedir.

Türk Ticaret Kanunu md TTK 1061/2’de yer alan düzenleme ile kendisinin olmayan bir gemiyi menfaat sağlamak amacıyla suda kendi adına bizzat veya kaptan aracılığıyla kullanan kişi, üçüncü kişilere karşı donatan sayılır.

Bu durumda gemi sahibi; geminin işletilmesinden dolayı alacak sahibi olan kişinin, haksız ve kötü niyet sahibi olmadıkça hakkını istemesini engelleyemez.

Kardeş gemilerin haczi ise TTK 1369. maddesinin 2. fıkrasında düzenlenmiştir. Yasaya göre kardeş geminin haczi, borçlu şirket geminin maliki, kiracısı veya tahsis olunanı ise mümkün olabilmektedir.

Bu doğrultuda yalnızca malikleri değil, işletmecileri aynı olan gemilerin de ihtiyati haczinin mümkün olduğu söylenebilecektir.

Nitekim Denizcilik İhtisas Mahkemesi sıfatıyla görev yapan İstanbul 17. Asliye Ticaret Mahkemesinin de bu doğrultuda verilmiş güncel kararları bulunmaktadır.

Bölge Adliye Mahkemesi de aynı doğrultuda kararlara imza atmış ve işletenleri aynı olan gemilerden birinin borcu için diğerinin ihtiyaten haczine olur vermiştir.

Sonuç olarak; Türk Ticaret Kanunu uyarınca ihtiyati haciz talep edebilme hakkı olan alacaklıların, borçlu gemi üzerinde hak talep edemediği durumlarda aynı işletme altında bulunan kardeş gemilerin ihtiyaten haczinin kabil olduğunun göz önünde bulundurulması gerekmektedir.

Aslıhan Eskiçırak Aynacı Kimdir?

2010 yılından itibaren İstanbul’un önde gelen iki büyük hukuk bürosunda çalışmış olan Aynacı, 2023 yılı itibariyle La Mer Hukuk & Danışmanlık ofisini kurmuştur. İstanbul Barosu Deniz Hukuku Komisyonu ve Wista Türkiye üyesidir. Yerli ve yabancı Müvekkillerine danışmanlık ve dava vekilliği hizmeti veren La Mer Hukuk & Danışmanlık’ın İstanbul ve İskenderun’da olmak üzere iki ofisi bulunmaktadır.

TÜRK DENİZ MEDYA