Türkiye’de gemi atıklarının yönetimi Çevre ve Şehircilik Bakanlığı kontrolünde “Gemilerden Atık Alınması ve Atıkların Kontrolü Yönetmeliği” kapsamında sürdürülüyor. Gemi atıkları gemilerden denize karıştırılmadan ayrı ayrı alınıyor ve atık kabul tesislerinde ayrı tanklarda depolanıyor. Atık kabul tesislerinde toplanan atıklar (sintine suyu, slaç, slop) öncelikle enerji geri kazanım amacıyla ek yakıt olarak kullanılıyor. Yakıt olmayanlar nihai yakma tesislerinde bertaraf ediliyor. Gemilerin taşıdıkları yüklerden kaynaklanan atık ve artıklar ile pis su, katı atık ve hava kirliliğini önlemeye yönelik ekipmanlardan kaynaklanan atıklar ise mevzuat çerçevesinde kıyı tesisleri tarafından toplanarak denizlerin kirletilmesinin önüne geçiliyor. Türkiye'de atıkların toplanması faaliyetleri 312 kıyı tesisinde yürütülüyor. Bu kapsamda geçen yıl 23 bin 899 gemiden 504 bin 797 metreküp petrol ve petrol türevli atık, 37 bin 903 metreküp pis su ve 24 bin 757 metreküp katı atık alınarak denizlerin kirletilmesinin önüne geçildi.

Denizi kirleten 203 gemiye 27 milyon 542 bin TL ceza

Bakanlık ayrıca, gemilerden kaynaklanan deniz kirliliğinin önlenmesi kapsamında yetki verdiği kurum ve kuruluşlar ile birlikte geçen yıl yaptığı denetimlerde kurallara uymayarak denizi kirleten 203 gemiye toplam 27 milyon 542 bin 810 TL idari para cezası uyguladı. Gemilerden Atık Alınması ve Atıkların Kontrolü Yönetmeliği ile Türkiye deniz yetki alanlarında bulunan gemi atıklarının denize boşaltılmasının önlenmesi ve bu atıkların kıyı tesislerinde kurulan atık kabul tesislerine verilmesi sağlanıyor.

Bakanlık yönetmelikte değişikliğe gidiyor

Bakanlık, Gemilerden Atık Alınması ve Atıkların Kontrolü Yönetmeliğinde değişikliğe gidiyor. Yönetmeliği revize eden bakanlık, web sayfasında yayınlayarak görüşlere açtı. Taslak yönetmelik ile denizler yanında iç suyollarında göller ve nehirlerde bulunan gemilerden kaynaklanan atıkların yönetimi de sağlanacak ve destek gemileri, sondaj faaliyetlerinin yürütülmesi amacıyla kullanılan platform, gemi ve benzeri yapılardan da atık alınabilecek. Taslak yönetmeliğe göre atıklar, atık komisyonu kurulmadan atık kabul tesisinden çıkarılabilecek.

“Pis Su Takip Sistemi" (PSTS) geliyor

Yeni yönetmelik ile Bakanlıkça belirlenecek esaslar dâhilinde yat, tekne gibi deniz araçları yanında 150 groston altı petrol tankerleri ile 400 groston altındaki diğer gemilerin pis su tanklarına Pis Su Takip Sistemi (PSTS) takılacak. Takipler online ve anlık olarak “Pis Su Takip Sistemi" (PSTS) ile yapılacak. Kapsama giren deniz araçlarının pissu tanklarında beklenmedik bir değişim olması halinde bu deniz araçlarına yasal işlem yapılacak. Belirlenecek alanlarda pis su arıtma cihazı olan gemiler, Marpol Sözleşmesi'nin Ek-IV hükümlerinde belirtilen kriterler uyarınca gerekli arıtımı yaptıktan sonra atıksularını denize boşaltım yapabilecek. Kurulacak özel ekipler ile gemi atıkları daha sıkı takip altına alınacak. Atık tankı doluluk oranı yüzde 80 ve üzeri olan gemilerin kalkışlarına izin verilmeyecek.
Taslak yönetmelikte öngörülen Pis Su Takip Sistemi ülke genelinde yer alan yaklaşık 70 bine yakın yat ve tekneyi kapsıyor. “Pis Su Takip Sistemi" ile göller ve nehirlerde bulunan gemilerden kaynaklanan atıkların yönetimi de sağlanacak.