Dünyanın en büyük buğday ihracatçısı Rusya’da çiftçiler, bu yıl yaşanan ağır kayıpların ardından daha kârlı ürünler olan nohut, mercimek ve ayçiçeği gibi ürünlere yönelerek buğday ekimlerini azaltmayı planlıyor.

Bu yönelişin, küresel buğday fiyatları ve Mısır gibi büyük buğday ithalatçısı ülkelerde enflasyon üzerinde doğrudan etkiler meydana getirmesi bekleniyor.

Buğday, Rusya’nın ana tarımsal ihraç ürünü olmasına rağmen, düşen kâr marjları nedeniyle çiftçiler stratejilerini yeniden gözden geçiriyor. Rusya Tahıl Birliği Başkanı Arkady Zloçevski, her ton buğdayda zarar edildiğini belirterek, “Satış fiyatı maliyetleri karşılamıyor. Rusya’nın küresel buğday ticaretindeki %26’lık payı azalacak.” değerlendirmesinde bulundu. 

Sovyet döneminde gıda kıtlığı yaşayan, ABD ile Kanada’dan tahıl ithalatı yapan Rusya, buğday ihracatındaki liderliğiyle gurur duyuyor. Ancak çiftçiler için küresel liderlikten ziyade azalan kârlılık daha büyük bir sorun. Küresel buğday fiyatlarındaki düşüşün yanı sıra ekipman ve yakıt maliyetlerindeki artış, yüksek ihracat vergileri ve tarım sübvansiyonlarının kaldırılması da çiftçilerin kâr marjlarını düşürüyor.

Rusya’nın buğday rekoltesi, don ve kuraklık gibi kötü hava koşulları nedeniyle 2023/2024 sezonunda 83 milyon tona gerileyerek, geçen sezonki 92,8 milyon tonluk seviyenin altında kaldı. 2022’de ise rekor seviyede 104,2 milyon ton buğday hasadı yapılmıştı. Gelecek yıl için ise karamsar bir tablo çiziliyor. 

Son aylarda rekor seviyeye yakın bir hızda buğday ihraç eden Rusya, düşük hasat ve iç piyasa fiyatlarını kontrol altına almak için uygulanan ihracat kısıtlamaları nedeniyle bu tempoyu sürdüremeyecek. Ocak 2025’ten itibaren ihracat kotasının üçte iki oranında düşürülmesi bekleniyor.

Buğday yerine daha kârlı ürünlere geçiş yapan çiftçiler, nohut ve ayçiçeği gibi ürünlerin potansiyelini değerlendirmeye başladı. Rostagro CEO’su Dmitry Garnov, Reuters’e yaptığı açıklamada, “Tahıl ürünlerinin kârlılığı neredeyse sıfıra yaklaştı. Şirket olarak kışlık buğday ekim hacmimizi %30 oranında azalttık. Şu anda soya fasulyesi ve ayçiçeği öne çıkan iki ürün.” dedi.

Rusya’nın en verimli tarım bölgelerinden Krasnodar’da bile buğdayın kârlılığı %10 seviyelerinde seyrediyor. Ancak kuraklıkların her yıl daha da şiddetlenmesiyle birlikte, büyük çiftlikler uzun vadede ekim yapısını değiştirme ihtiyacını değerlendiriyor. Rusya eski Tarım Bakan Yardımcısı Yevgeny Gromyko, bu değişimle ilgili olarak, “Güneyde hava giderek ısınıyor. Bu nedenle gelecekte ekim alanlarının yapısını değiştirmeyi düşünmemiz gerekiyor.” ifadelerini kullandı.

Mercimek ve nohut gibi niş ürünlerin BRICS ülkelerine yapılacak ihracatta Rusya için yeni bir başarı hikayesi olabileceği ve hükümetin tarımsal ihracatı 2030’a kadar %50 artırma hedefinde etkili olabileceği belirtiliyor.