Gemi Yat ve Hizmetleri İhracatçıları Birliği’nin (GYHİB), Ticaret Bakanlığı koordinasyonunda organize ettiği ve artık geleneksel hale gelen “13. Ulusal Gemi ve Yat Tasarım Yarışması” sonuçlandı. 2012 yılından beri her yıl düzenli olarak gerçekleştirilen ve bu yıl konusunun “Balıkçı Gemisi Tasarımı” olarak belirlendiği yarışmanın final gecesinde farklı üniversitelerden 35 öğrenci 14 proje ile yarıştı. 

Yarışmanın ödül törenine; Ulaştırma ve Altyapı Bakan Yardımcısı Osman Boyraz, Ticaret Bakanlığı İhracat Genel Müdürü Mehmet Ali Kılıçkaya, Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı Mustafa Gültepe, GYHİB Yönetim Kurulu Başkanı Cem Seven, İMEAK Deniz Ticaret Odası (DTO) Meclis Başkanı Başaran Bayrak, denizcilik sivil toplum kuruluşlarının başkanları, ihracatçı birlikleri başkanları, sektör temsilcileri ile akademisyenler katıldı.

Küresel ticarette fark yaratmanın yolu tasarım ve inovasyondan geçiyor

Ödül töreninin açılış konuşmasında TİM Başkanı Mustafa Gültepe, küresel ticarette fark yaratmanın yolunun tasarım ve inovasyondan geçtiğini belirterek, bu nedenle TİM olarak yıllardır Türkiye’nin ve yakın coğrafyanın en büyük inovasyon buluşmalarını gerçekleştirdiklerini kaydetti. 

Gültepe şunları söyledi: “21’inci yüzyılın rekabetçi dünyasında, modern gemi ve yat tasarımlarımızla, üretim ve ihracatımızla gurur duyuyoruz. Tersanelerimizde inşa edilen gemiler, Norveç fiyortlarından Akdeniz’in mavi sularına, Atlantik’in sert dalgalarından, Hint Okyanusu’na; her coğrafyada, kalitenin, güvenin ve yenilikçi tasarımın simgesi haline geldi. Dünyanın en büyük yüzen fabrika balıkçı gemisini biz inşa ettik. Sıfır emisyonlu feribotlarımız, çevre dostu römorkörlerimiz, İnovatif tasarımlarımızla, denizcilikteki hakimiyetimizi sürdürüyoruz. Başarıların devamı, tasarımcılarımızın çalışmalarına bağlı.”

“Türkiye son beş yılda balıkçı gemileri ihracatında dünya birincisi”

GYHİB Başkanı Cem Seven, törenin açılış konuşmasında; bu yıl yarışma konusunun ‘balıkçı gemisi tasarımı’ olarak belirlenmesinin en önemli nedeninin Türkiye’nin son beş yılda balıkçı gemileri ihracatında dünya birincisi konumunda bulunmasından kaynaklandığını belirtti. Seven, 2024 yılında da Türkiye’nin bu alandaki birinciliğini korumaya devam edeceğini söyledi. Seven sözlerine şöyle devam etti: “Kilogram başına ihracat değeri Türkiye ortalamasının üzerinde olan, denize saldığı millerce uzunluktaki 50.000 e yakın oltasını otomasyon sistemi ile yemleyerek, yakalanan balıkları, el değmeden, fileto, suşi ve balık unu, yemi yapan ve de limana döndüğünde dondurulmuş halde direk piyasaya satış için sunabilen entegre bir fabrika gibi çalışan, alternatif çevreci yakıtlara ve yüksek teknolojiye haiz bu ürün grubunda, kaliteyi hayat standardı haline getiren Norveç başta olmak üzere Kuzey Avrupa bölgesinin ilk tercihi olmasının mutluluğunu her yıl yaşıyoruz. Fabrika balıkçı gemilerine ek olarak, yengeç ve Krill yakalama gemileri ile Norveç fiyortlarında günlerce süren canlı balık taşıma gemilerinin inşası ve ihracatında da ülkemiz oldukça başarılıdır.  Yılların tecrübesi ve tersanelerimizin gayretleri ile yakaladığımız bu şampiyonluğu gelecekte kendi tasarımlarımızın da ağırlıkta olduğu bir ürün grubuna çevirebilme hayaliyle öğrenci arkadaşlarımıza bu görevi yükledik”.

Sektörün başarısının sadece balıkçı gemileri ile sınırlı olmadığının altını çizen GYHİB Başkanı Seven, alternatif yakıtlı çevreci feribotlar, römorkörler, mega yatlar gibi bir çok özel maksatlı özel yapım tekne tipinde dünyanın en önemli ihracatçılarından biri konumunda bulunduklarını ifade etti. Seven, sektörün kasım sonu itibari ile 1.7 milyar dolar tutarında ihracata ulaştığını bildirdi. 

Cem Seven sözlerine şöyle sürdürdü: “Rekabetçi fiyat tutturmamızı zorlaştıran yüksek enflasyon sorunsalının bir an önce çözüme kavuşturulacağına dair devletimize olan güvenimiz tamdır. İhracat yolculuğumuzda bizi zorlayan başka unsurlar da mevcuttur. Gemi ve yat ihracatçılarımızın önemli bir bölümünün BDDK kararları nedeni ile TL kredi kullanamaması, boyu 24 M altında olan yat, yelkenli ve deniz vasıtalarının inşa esnasındaki işçilik ve ekipman alımlarının KDV istisnasından çıkarılması ve iadesinin ihracat sonrasına bırakılmasının inşaların uzun sürmesi hasebiyle ek maliyete yol açması hususları özellikle yat üreticilerimizin rekabetçiliğine zarar vermekte olup bu kararların ilgili Bakanlıklarımız tarafından revize edileceğine dair inancımızı korumaktayız.”

Ödül töreni büyük heyecana sahne oldu

Yarışma jürisinin değerlendirmesi sonucu birinciliğe “Freyr” isimli projesi ile Yıldız Teknik Üniversitesi ile Maltepe Üniversitesi öğrencileri Furkan Arıkan, Nurseli Bayram ve Ramazan Toprak; ikinciliğe “Aurora” isimli projesi ile Yıldız Teknik Üniversitesi öğrencileri Furkan Kara, Furkan Coşkun ve Abdulkadir Turhan; üçüncülüğe “Samandağ” isimli projesi ile Yıldız Teknik Üniversitesi ve Maltepe Üniversitesi öğrencileri Mert Demirkoparan, Ali Fuat Bayram ile Yunus Emre Şenyurt ; Türk Loydu Özel Ödülü’ne “Dalay” isimli projesi ile Yıldız Teknik Üniversitesi ile Maltepe Üniversitesi öğrencileri Berat Yağmur, Asena Çataloluk, Meliha Nida Güler, Sevcan Nur Karabıyık; Gemi Mühendisleri Odası (GMO) Özel Ödülü’ne “Essox” isimli projesi ile Piri Reis Üniversitesi Üniversitesi öğrencisi Ozan Cem Çiçek layık görüldü.

Yarışmada dereceye giren tasarımcılara, birincilik için 150 bin TL, ikincilik için 100 bin TL ve üçüncülük için 80 bin TL tutarında para ödülleri verildi. Ayrıca, Türk Loydu Özel Ödülü sahiplerine 40 bin TL, GMO Özel Ödülü sahiplerine ise 25 bin TL para ödülü takdim edildi.

Yarışmanın jürisinde; Bülent Hüseyinoğlu, Oral Erdoğan, Necdet Salgür, Esra Özalp, Mustafa İnsel, Elif Yıldırım Kapucu, H. Bülent Şener, Tanju Kalaycıoğlu ve Yusuf Turhan Soyaslan’ın oluşturduğu 9 kişilik bir heyet yer aldı. Projeler inovasyon, sektöre katkısı, uygulanabilirlik, yerli katkı oranı, çevrecilik ve sunumun kalitesi kriterlerine göre değerlendirildi. Ulusal Gemi ve Yat Tasarım Yarışmaları’nda diğer tasarım yarışmalarından farklı olarak gruplarda en az 1 adet gemi inşa-gemi makine veya gemi deniz teknolojileri mühendisliği öğrencisi yer alması şartı bulunuyor. Yarışmaya müracaat eden projelerden yalnızca tasarım değil, mühendislik hesaplamalarının yapılması da talep ediliyor. 

Ödül töreninin sonunda, 2025 yılında gerçekleşecek tasarım yarışmasının konusunun “24 Metre Altı Motorlu Yelkenli (Motorsailor) Tekne Tasarımı” olacağı duyuruldu.