Dünya okyanus ve denizlerinde seyreden tüm insanların insan haklarını tanımlamak ve savunmak amacıyla "Denizde İnsan Hakları" (Human Rights at Sea-HRAS) adlı Birleşik Krallık merkezli bir sivil toplum kuruluşu tarafından geliştirilen "Denizde İnsan Hakları Cenevre Beyannamesi" (The Geneva Declaration on Human Rights at Sea) 1 Mart 2022 tarihinde yayımlanmıştır. Bahse konu Beyanname, özellikle deniz haydutluğu, cezai şiddet, deniz çalışanlarının hak ihlalleri, denizcilerin terk edilmesi, kölelik, insan ticareti, çocuk işçiliği, eşitsizlik ve ayrımcılıktan kaynaklanan insan hakları ihlallerini hedef alıyor. 

Üç yıllık bir araştırmanın ürünü olan söz konusu girişim; denizciler, balıkçılar, açık deniz petrol ve gaz platformları çalışanları ve turizm endüstrisine yönelik olup, kapsamı yolculara, bilim insanlarına, donanma ve sahil güvenlik gemilerindeki devlet görevlilerine, göçmenlere, mültecilere ve yasadışı faaliyetlere karışan kişilere kadar uzanıyor.

Beyannameyi hazırlayan ekibin üyesi Prof. Steven Haines, Beyannamenin savunmasızları korumayı ve hak ihlalleri yapanları cezalandırmayı amaçladığını, söz konusu suiistimallerin karada meydana gelmeleri halinde herkes tarafından bilinebileceği ve mücadele edilebileceği, fakat deniz ortamında müdahale yetki ve sorumluluğuna sahip olanların bu durumlara sıklıkla göz yummakta olduğunu ileri sürdü.

Denizde İnsan Hakları Cenevre Beyannamesi, denizdeki insan hakları ihlallerine karşı küresel bir farkındalık oluşturmayı ve mağdurlar için etkili çözümler sağlamayı amaçlıyor. Beyanname, denizde insan haklarının korunmasının dört temel ilkeye dayandığı görüşü etrafında yapılandırıldı:
 
- Denizde insan hakları evrenseldir; karada olduğu gibi denizde de uygulanır.
 
- Denizde bulunan herkes, hiçbir ayrım gözetilmeksizin insan haklarına sahiptir.
 
- Denizde insan haklarını reddetmek için denizciliğe özgü hiçbir neden yoktur.
 
- Hem anlaşma, hem de uluslararası teamül hukuku kapsamında oluşturulan tüm insan haklarına denizde saygı gösterilmelidir.

Prof. Anna Petrig konu hakkında şunları ifade etti: "Beyannamede herhangi bir yeni yükümlülük yer almamakta, hiçbir devletten yeni sorumluluklar alması istenmemektedir.

Beyanname, tüm devletlerin sahip olduğu çeşitli insan hakları yükümlülüklerini bir araya getirmekte ve bunların denizdeki insanlara nasıl uygulanacağını açıklamaktadır. İnsan hakları evrenseldir ve kıyı şeridinde uygulanmaları sona ermemektedir." 

Denizde İnsan Hakları Cenevre Beyannamesi, liman devletlerine, kıyı devletlerine ve bayrak devletlerine insan haklarını yaygın şekilde korumaları konusunda rehberlik sağlayarak ve kötü muameleyi sona erdirme vizyonunu destekleyerek denizde insan haklarına uyum sağlanmasını teşvik ediyor. 

Dr. Sofia Galani konu ile ilgili olarak şunları ifade etti: "Beyanname, devletlere halihazırda var olan uluslararası insan hakları hukuku kapsamında sahip oldukları yükümlülükleri yerine getirmeleri konusunda pratik rehberlik içeriyor. Tüm devletlerin aynı kapasite ve kaynaklara sahip olmadığını kabul etmeliyiz, ancak bu durum yükümlülüklerin göz ardı edilebileceği anlamına gelmez." 

Dünyanın önde gelen hukuk firmalarından bazıları tarafından hakemli incelemeden geçirilen söz konusu Beyanname ile denizdeki tüm insanların insan hakları ilk kez tek bir belgede tanımlandı.

TURKDENİZ.COM