Söz konusu raporda; vaka, gemi kayıpları, ölüm ve yaralanma sayılarındaki düşüş veya dengelenme göz önünde bulundurulduğunda 2020 yılının bu açılardan olumlu geçtiği ifade edilmektedir. Fakat COVID-19 salgınının 2020 yılında deniz taşımacılığına olan etkisi, genel anlamda deniz trafiğinin azalması, kruvaziyer ve feribot faaliyetlerinin durması gibi hususlar, deniz zayiatları ve deniz kazalarını etkileyen hususlar olmuştu.

2020 yılında 2.837 vaka rapor edilmiş olup, vaka sayısının 2014-2019 yılları arasında 3.282 kazazede ile sabit bir şekilde seyretmesinden sonra 2020 yılında raporlanan vaka sayısı 466 azalmıştır. Avrupa Kaza Bilgi Platformu'nun (The European Casualty Information Platform – EMCIP) veri tabanında bulunan bilgilere göre 2020 yılındaki toplam vaka sayısı 22.500'ü geçti.

Farklı gemi tipleri arasında objektif karşılaştırmalar yapmak amacıyla, 2014-2020 yılları arasında her gemi tipini içeren olay sayısı ile buna karşılık gelen filo büyüklüğü arasındaki oranlar hesaplandı. AB bayrağı taşımayan gemilere yönelik veri eksikliğinden dolayı hesaplamalar yalnızca AB bayraklı gemilere ilişkin yapılabilmiştir. Bunun yanı sıra kargo, yolcu ve hizmet gemilerine ilişkin hesaplamalar da yalnızca IMO numarasına sahip gemiler için yapılabildi.

Balıkçı gemileri ile ilgili olarak ise 15 metreden büyük AB bayraklı balıkçı gemileri değerlendirme kapsamına alındı. Söz konusu gemilere yönelik yapılan değerlendirmelerde toplam ortalama vaka indikatörü 181 olarak belirtildi. 2015 yılında 216 olan bu sayı, %39.4'lük bir düşüşle 2020 yılında 131 oldu.. Gemi sınıfları ile ilgili olarak hem yolcu gemileri hem de kargo gemilerine ilişkin indikatörler sırasıyla 350 ve 214 olmak üzere ortalama indikatörün üzerinde seyretmiştir. Fakat her  iki gemi türü için de 2015 yılından bu yana yıllık indikatörlerde düzenli bir düşüş gözlemlendi.

Bu kapsamda, yolcu gemilerine ilişkin yıllık indikatör 432'den 167'ye; kargo gemilerine ilişkin yıllık indikatör ise 2020 yılında 294'ten 158'e düşmüştür. 2020 yılı içerisinde tüm gemiler için geçerli olan ortalama indikatör ise 131 olmuştur. Hizmet gemilerine bakıldığında 2014 ve 2020 yıllarını kapsayan indikatör oranının ortalama 77 olduğu belirtilmiş olup, 2020 yılındaki toplam indikatör oranının 64  olduğu ifade edilerek bu kategorinin en düşük indikatör oranına sahip olduğu bildirildi. 2014-2020 yıllarına ait balıkçı gemileri ile ilgili vaka indikatörü ise 84 olarak belirtilmiş olup, bu oranın 2014 yılında 58'den 2020 yılında 137'ye kadar düzenli olarak artış gösterdiği ve balıkçı teknelerine  ilişkin güvenlik düzeyinin geçtiğimiz yıllar içerisinde olumsuz yönde geliştiği ifade edildi.

Çok ciddi yaralanmalara ilişkin 2018 yılında 110 ile zirve yapan, 2019 yılında ise 81 olarak  raporlanan indikatör sayılarını, 2020 yılında % 43.3 oranında bir düşüş ile 46 olarak raporlanan çok ciddi deniz kazası sayısı takip etmektedir. Gemi kayıpları ile ilgili olarak 2018 yılında yaşanan yaklaşık 35 oranlık indikatör artışından sonra 22 gemi kaybı sayısı ile 2019 yılında bu oranda düşüş yaşanmıştır. 2020 yılında yalnızca 9 gemi kaybı oldu.

2014-2020 yıllarını kapsayan dönemde 367 yaralanma 550 ölümlü vaka gerçekleşti. 46 ölümlü vaka kaydedilen 2017 yılına kadar düzenli olarak düşüş yaşanmış fakat 2019 yılında bu sayı 72'ye kadar yükselmiştir. 2020 yılında 38 ölümlü vaka gerçekleşmiş olup, bu vakalarda hayatını kaybedenlerin %89.1'i gemi personeli oldu. Ölümle sonuçlanan vakaların çoğunluğunu denizdeki gemi çatışmaları ve gemi personelinin denize düşmesi teşkil etti. Yine 2014-2020 yıllarını kapsayan dönemde 6.211 vaka yaşanmış ve bu vakalarda toplam 6.921 yaralanma meydana gelmiş olup, söz konusu vakalarda yaşanan yaralanmaların %81'ini gemi personeli oldu.

2020 yılında balıkçı gemileri dışındaki bütün gemi türlerinde yaşanan kaza ve yaralanma vakaları sayısında düşüş yaşandı. 2019 yılında yolcu gemilerinde veya 2018 yılında hizmet gemilerinde yaşanan değişiklikler dışında söz konusu düşüş trendi, balıkçı gemilerinde yaşanan toplam artış hariç olmak üzere, 2014 ve 2020 yılları kapsayan dönemde devam etti.

2020 yılında 1.386 kargo gemisinin karıştığı zayiat ve kazalar göz önünde bulundurulduğunda söz konusu zayiat ve kazalar sonucunda 21 yaralanma meydana gelmiş ve bu dönemde yalnızca bir kargo gemisi kaybı yaşandı. 2014 ve 2020 yıllarını kapsayan dönemde 106 gemi kaybı ile balıkçı gemileri en çok kayıp yaşanan kategori olmaya devam etmiştir. 2020 yılında balıkçı gemilerinde yaşanan vaka sayısı artmaya devam etti.. Fakat 2019 yılında yaşanan 15 gemi kaybına kıyasla 2020 yılında bu sayıda azalma olmuş ve yaklaşık 220 olarak seyreden yaralanma sayısı sabit kaldı.

Yolcu gemisinde meydana gelen zayiatların yarısı feribot olarak da bilinen ro-ro yolcu gemilerinde gerçekleşti. Yolcu gemilerinde 2020 yılında herhangi bir kayıp yaşanmamış olup, ölüm veya yaralanma ile sonuçlanan vakalardaki düşüş eğilimi devam etti. 2020 yılında bir hizmet gemisi kaybı yaşanmış; ölüm ve yaralanma sayılarında gözlemlenen düşüşe ek olarak zayiat ile sonuçlanan vakalara karışan hizmet gemisi sayısında da düşüş oldu. Yine 2020 yılında çoğunlukla gezinti tekneleri ve yelkenli tekneler olmak üzere diğer türlerdeki 90 gemi deniz zayiatı ve deniz kazalarına karıştı. Bu kazalar sonucunda bir gemi kaybı ve 3 ölümle sonuçlanan vaka rapor edildi.

2014-2020 yıllarını kapsayan dönemde çatışma, temas, karaya oturma gibi kazalar, tüm vaka sayılarının %43'ünü oluşturuyor. Bir geminin yaşadığı en genel kaza sebebinin sevk gücü kaybı olduğu ifade edilmekte olup, bu durum yıllık olarak ortalama 503 sevk gücü kaybı vakasına denk gelmektedir. Gemi personeli ile ilgili olarak kayma, tökezleme ve düşme gibi vakalar, yaşanan kazaların %36'sını oluşturmaktadır. Güverteden düşme sonucunda yaşanan kaza oranı ise %9.8  olarak ifade edildi.

2014-2020 yılları arasındaki dönem değerlendirildiğinde bir geminin limandan ayrılma sürecinin %9'luk bir oran ile seferin en güvenli aşaması olduğu ifade edilirken, geminin limandan ayrıldıktan sonraki sefer sürecinin %43'lük oran ile en tehlikeli aşama olduğu belirtildi. 

Ayrıca verilen zayiatların yarısının iç sularda veya daha belirgin bir ifade ile %41'lik bir oran ile liman bölgelerinde yaşandığı ifade edilmektedir. AB Üye Devletleri soruşturma organları 2014 ve 2020 yılları arasında 966 inceleme gerçekleştirmiş ve söz konusu incelemeler neticesinde 823 adet güvenlik soruşturması raporu kamuya duyuruldu. 2020 yılında 84 inceleme gerçekleştirilmiş olup, 2019 yılında gerçekleştirilen incelemeler ile kıyaslandığında bu sayıda %30 oranında düşüş yaşandığı gözlemlendi.

2014 ve 2020 yılları arasında gerçekleştirilen güvenlik soruşturmaları sırasında yapılan analizlere göre tüm vakaların %89.5'inin insan kaynaklı olduğu ortaya konuldu. Yine aynı dönem içerisinde kazaları önlemek amacıyla yaklaşık 3.000 önlem ve güvenlik önerisi hayata geçirildi. Hayata geçirilen söz konusu önlem ve önerilerin %45'i gemi prosedürleri ile ilgili oldu.

Kaynak: TURKDENİZ.COM