Petrolde yeni hikaye Libya Merkez Bankası krizi ol­du. Bölünmüş yönetim yü­zünden yaşanan siyasi krize ül­kenin en önemli ekonomik kuru­munun da dahil edilmesi petrol fiyatlarını yükseltti. Ağustos ayı­nın son haftasında Libya etkisi ile 82 dolara yaklaşan Brent petrol fiyatındaki sert dalgalanmalar bu hafta da sürüyor. İki hafta ön­ce 70 doların altına çekilen Brent petrolün varil fiyatı dün itibarıy­la 75.8 dolara dayandı.

13 yıl sonra başkan değişti

Petrol zengini Libya’da bölün­müş yönetim arasında anlaş­mazlık ülkenin merkez banka­sı üzerinde bir güç hakimiyetine dönüştü. Daha önce Libya’da mü­teahhitlik hizmetleri yapmış bir kaynaktan edindiğimiz bilgilere göre Kaddafi sonrası ülkenin ya­şadığı hükümet krizleri bir yana konumunu koruyan iki kurum vardı: Libya Merkez Bankası ve Milli Petrol Şirketi. Krizin pat­lak verdiği kurum Merkez Bankası oldu.

Libya Başkanlık Kon­seyi, Temsilci­ler Meclisi’nin desteklediği Merkez Bankası Başkanı Sıddık el-Kebir’i görevden aldı. Kebir, 2011 yılından beri görevdeydi. Bunun üzerine Temsilciler Mec­lisi kendi kontrolündeki petrol ve gaz sahalarını üretimi durdurdu. Kebir, banka mevduatlarına eri­şim kodlarını beraberinde götür­düğünü ve bankayı uluslararası finans ağlarından soyutladığını öne sürerek ülkeden kaçtı.

İki kritik kurumun başkanı da ülkede değil

Libya Merkez Bankası ülkenin petrol gelirleri ile döviz giderle­rine yönelik işlemleri yürütmesi bakımından bölünmüş yönetim arasında bir çekişme unsuru ha­line geldi. Lib-ya Milli Petrol Şirketi Başkanı Farhat Omar Bengda­ra’nın ise bu gelişmelere uzak bir şekilde ABD’de olduğu bildirildi.

DEİK Türkiye-Libya İş Konseyi Başkanı Murtaza Karanfil’in ver­diği bilgiye göre, “Kriz henüz çö­zülebilmiş değil. Bunun yanında Petrol üretiminin durdurulduğu iddia edilse de petrol sevkiyatın­da henüz büyük bir sorun yaşan­madı.” Halihazırda Ortadoğu’da İsrail ve Hizbullah arasında sü­ren gerginliğe Libya’daki duru­mun da eklenmesi petrol fiyatları üzerinde baskıya yol açtı.

Irak Hizbullah’ının savaşçı hamlesi

Libya’daki krizin petrol fi­yatlarına etkisi sadece Merkez Bankası üzerindeki anlaşmaz­lıkla da sınırlı değil. Libya Milli Petrol Şirketi, İtalyan Eni ile işlet­tikleri El-Feel petrol sahasında mücbir sebeple üretime ara ve­rildiğini eylül ayında duyurdu. S&P Global’in tahminlerine göre temmuz ayında Libya’nın petrol üretimi yaklaşık 1,2 milyon va­ril/gün kadardı. Bu tutarın ağus­tosta 591 bin varile indiği kayde­dildi. Eylülde ise El-Feel sahası­nın etkisini azaltmak için diğer sahalarda üretimin artırılarak 800 bin varile kadar çıkarıldı. Lib-ya etkisinin yanında petrol fiyat­larında dalga dalga seyreden kri­zin en temel unsurlarından biri şüphesiz Ortadoğu’daki bitme­yen gerginlik. Son olarak Irak Hizbullahı’nın yüz bin savaşçı­yı Lübnan’a göndermeye hazır olduğunu açıklaması tansiyonu tırmandıran gelişme oldu.

Dünkü yükselişin ardında bu etkilerin dışında dünya­nın en büyük petrol ithalat­çısı Çin’in önceki gece ekono­miyi destekleyecek bir teşvik açıklaması da fiyatlar üzerinde etki oluşturdu. Ağustos ayında 80 doları aşan Brent petrol fiya­tı, en büyük üretici ABD ve en bü­yük tüketici Çin’den gelen zayıf ekonomik verilerin fiyatlanması sonucu eylül ayının ortasında 69 dolara kadar çekildi ve son üç yı­lın en düşük seviyesine indi.

Libya ve Ortadoğu’daki çatış­ma etkisi devam ederken gelen bu düşüş etkisi birkaç günle sınırlı kaldı. Fed’in faiz indirimi ve indi­rimlerin devamının olacağına yö­nelik beklentilerle hareketlenen petrol fiyatına bir itki de Çin Mer­kez Bankası’nın ekonomiyi des­tekleyici adımlarından geldi.

Bölgesel gerginlikler etkiliyor

Ata Stratejik Araştırmalar Merkezi (ATASAM) Başkanı, enerji uzmanı Dr. Volkan Özdemir, ABD seçimleri öncesi Demokratlar, ellerindeki finansal güçle vadeli işlemler piyasalarında fiyatları düşük tutmaya çalışsalar da Ortadoğu’daki gelişmelerin petrol fiyatlarına etkisinin daha ağır bastığını söyledi. ABD seçimlerine kadar dünya piyasalarının sakinleşmeyeceğini iddia eden Dr. Özdemir, Hizbullah ve İsrail arasındaki çatışmaların petrol üreticisi ülkeler Irak ve İran’a yayılması endişesi ile fiyatların seyrinin yukarı yönlü olabileceğini not etti.

Haberin Kaynağı: Dünya Gazetesi