Uluslararası Havacılık Teşkilatı (ICAO) Nezdinde Türkiye Cumhuriyeti Daimi Temsilcisi Suat Hayri Aka; Uluslararası Denizcilik Örgütü (IMO) Genel Sekreterliği adaylığı ve seçim süreci ile ilgili Türk Deniz Medya’ya değerlendirmelerde bulundu.

Adaylık kararını nasıl aldınız?

"2022 yılında İstanbul’da düzenlenen Denizcilik Şurası’nda ülkemize gelen ve halen IMO Genel Sekreterliği görevini sürdüren değerli dostum Kitack Lim ve Türk denizciliğinin duayen isimleri ile yemekte bir araya gelmiştik. Orada Kitack Lim ve değerli dostlarımız bu göreve aday olmam için öneri ve tavsiyelerde bulundular. Ardından resmî kurumlar ve devlet büyükleri ile bu düşüncemi paylaştım. Tüm yetkili resmi kuruluşlarımız bu düşüncemizi onaylayarak tüm katkıyı vereceklerini ifade ettiler. Bunun üzerinde Devletimiz adına Dışişleri Bakanlığı beni aday göstermek üzere başvuruda bulundu."

IMO Genel Sekreterliği adaylığınızı açıklamanız ardından hangi çalışmaları yaptınız? 

"13 Şubat 2023 tarihinde IMO Genel Sekreterliğine adaylığımı kamuoyuna açıkladım. “IMO’yu ihtiyaçlara hizmet eden bir organizasyona dönüştürmek misyonuyla küresel denizcilik dünyasındaki zorlukları aşarak sektörü parlak bir geleceğe taşıma vizyonuyla” denizcilik dünyasına adaylığımı duyurdum. Adaylığımı açıklamamın ardından birçok etkinliğe katılarak vizyonumuzu, değerlerimizi ve önceliklerimizi ve projelerimizi dünya denizcilik kamuoyu ile paylaştım.

Adaylığımı resmi olarak açıklamamın ardından dünya denizciliğinin başrolünde yer alan ülkelerden Yunanistan’ın desteğini aldık. O dönemki Dışişleri Bakanımız Mevlüt Çavuşoğlu’nun Yunanistan Dışişleri Bakanı ( şimdiki Savunma Bakanı ) Nikos Dendias ile görüşmesinde; Dendias, IMO Genel Seçimlerinde bizi destekleyeceğini duyurmuştu. Yunanistan’ın desteği bizim için oldukça önemli bir kritik eşik sayılırdı. Daha sonraki görüşmelerimizde referans olması açısından Yunanistan’ın destekleri için gayret gösteren Sayın Mevlüt Çavuşoğlu’na bir kez daha teşekkürlerimi sunuyorum.

Mart 2023 son haftasında IMO da görevli Konsey üyesi ülkelerin Daimi Temsilcileri ve Büykelçileri ile kapsamlı görüşmeler yaptım. Keza 30 Mart’ta IMO Genel Merkezi’nde seçimler öncesinde Londra Büyükelçimiz ve çalışma arkadaşlarının da destekleriyle düzenlenen etkinlikte proje ve önceliklerimi denizcilik dünyası ile paylaştım.

Bu organizasyonda Londra Büyükelçimiz Sayın Koray Ertaş başta olmak üzere Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığımızdan çok sayıda bürokrat da bizleri yalnız bırakmadı.

Daha sonra dünya denizciliğinin en önemli organizasyonlarından Singapur Denizcilik Haftası’nda Singapur Denizcilik İdaresinin davetliyle panelist olarak katıldım. Singapur’da da çok önemli temaslarda bulunarak projelerimizi global denizcilik sektörünün en önemli isimleri ile paylaşma fırsatı yakaladık.

Ardından denizcilik sektörünün bir başka buluşma noktası olan Oslo NOR Shipping’e katıldık. Burada Türk ve dünya denizciliğinin önemli firma temsilcileri ile buluşma fırsatı yakaladık. Burada bizi yalnız bırakmayan İMEAK Deniz Ticaret Odası Yönetim Kurulu Başkanı ve üyeleri ile Türkiye Cumhuriyeti Oslo Büyükelçisi Gülin Dinç hanımefendiye teşekkürlerimi sunmak istiyorum.

Adaylık sürecimizde 36 ülkede bakanlık düzeyinde temaslar gerçekleştirerek Dışişleri Bakanlıkları ile Denizcilikten Sorumlu Bakanlıklar ve diğer kurumlara vizyon paylaşımında bulunarak proje ve önceliklerimizi anlattık."

Seçimin olumlu ve olumsuz süreçleri neler oldu?

"IMO Genel Sekreterlik seçimlerinin farklı bir formatı var. Salt çoğunluk olan 21 oyu alan aday kazanıyor. 21 veya üstü oy alan çıkmazsa en az oyu alan aday o turda eleniyor. Bir aday 21 oy alana kadar seçim devam ediyor. Seçim öncesinde yaptığımız temaslarda birçok söz aldık. Desteğini yazılı olarak taahhüt eden ülkeler oldu. Adayı olan ülke yetkilileri ile de görüşmelerde bulunduk. Adaylarının elenmesi durumunda verecekleri oylara talip olduğumuzu söyledik ve olumlu görüşmeler yaptık. İlk turda kazanan adayla hemen hemen aynı oyu aldık. Ben 10 oy alırken Panamalı aday da 11 oy aldı. Üç turda 10 son turda ise 11 oy aldık. Verilen sözlere rağmen son turda sadece Fas bize bir oy verdi. Panama’nın adayı Arsenio Antonio Dominguez Velasco’yu bir kez daha tebrik ediyorum. Dünya denizciliğine önemli katkılar sağlayacağına eminim.

IMO Genel Sekreterliği seçiminin Türk denizciliği ve Türk bürokrasisi için son derece önemli olduğunu düşünüyorum. Böyle büyük bir organizasyonun en üst düzey yöneticiliğine Türk bir ismin aday olması son tura kadar seçim yarışını iddialı bir şekilde sürdürmesi bizleri gelecek adına oldukça ümitlendirdi. Denizcilik dışında da büyük organizasyonların seçimlerinde Türk adayların katılımı için bir yol açtığımızı düşünüyorum. Bundan sonra IMO benzeri organizasyonların yönetim kademesine Türk adaylar daha özgüvenli bir şekilde aday olacaktır."

IMO Genel Sekreteri görevine seçilseydiniz bunun Türk denizciliğine hangi katkıları olabilirdi?

"Göreve seçilseydim Türk denizcilik sektörümüzün ilk olarak tanıtımı anlamında çok büyük bir atılım gerçekleştirebilirdik. IMO genel sekreterini yetiştiren Türk denizciliği itibar ve saygınlık konusunda ciddi bir hamle yapmış olacaktı. Dünya denizciliğinin çatı kuruluşunun başında bir Türk’ün olması Türk denizciliğine olan güvenin daha da artması adına önemli bir mesaj olabilirdi. Ancak seçim geride kaldı. Bizler sektör paydaşları olarak denizciliğimizin dünya için önemini ve tanıtımını yapmaya devam edeceğiz." 

Türk denizciliği ve Türk bürokrasisi adına son derece önemli görevlerde bulundunuz. Türk denizciliğine hizmetleriniz devam edecek mi?

"Türkiye'nin Uluslararası Havacılık Teşkilatı Daimî Temsilciliği görevim Ekim ayında sona erecek. Bundan sonra verilecek ne görev olursa olsun elimden geleni fazlasıyla yapacağım. Denizcilik sektörümüz ile ilgili verilecek görevler şüphesiz beni daha fazla mutlu eder. Ömrümün çok büyük bir bölümünü denizciliğe ve Türk denizciliğinin gelişimine adadım. Tevdi edilen görev olursa milletimize en iyi şekilde hizmet etmeye devam edeceğim."

Suat Hayri Aka kimdir?

1960 yılında Bitlis'in Tatvan ilçesinde doğan Aka, İstanbul Teknik Üniversitesi Denizcilik Fakültesi (Denizcilik Yüksek Okulu) Güverte Bölümü'nden 1982'de mezun oldu. Aka, 1989 ve 1990 yıllarında Birleşmiş Milletler bursuyla İsveç'te bulunan "World Maritime University"de Liman ve Denizcilik İdaresi alanında master yaptı. 1982-1991 yıllarında Deniz Nakliyat TAŞ gemilerinde ve Ticaret Daire Başkanlığında görev alan Aka, kamudaki görevinden 1991 yılında ayrılarak, 2006 yılına kadar denizcilik sektöründe armatörlük, brokerlik, acentelik, uluslararası deniz taşımacılığı, gemi alım-satımı, deniz sigortaları, danışmanlık hizmetleri başta olmak üzere denizcilik alanında farklı branşlarda faaliyet gösteren şirketlerde kurucu ortak ve yönetici olarak görev yaptı. Aka, 1994-2006 yıllarında İstanbul Teknik Üniversitesi Gemi İnşaatı ve Deniz Bilimleri Fakültesinde öğretim görevlisi olarak "Gemi İşletmeciliği ve Deniz Ekonomisi" dersleri verdi.

2006'da Ulaştırma Bakanlığına Müsteşar Yardımcısı olarak atanan Aka, 2007-2014 yıllarında AVEA İletişim Hizmetleri AŞ'de ve 2016-2018 döneminde de Türk Telekom AŞ'de kamu hisselerini temsilen yönetim kurulu üyeliği yaptı. Aka, 2016 yılında Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı Müsteşarlığına getirilirken 2019 yılında Büyükelçi ve Uluslararası Havacılık Teşkilatı nezdinde Türkiye Cumhuriyeti Daimi Temsilcisi olarak atandı.

2015 yılında World Maritime University tarafından "Seçkin Mezunlar Onursal Ödülü"ne layık görülen Aka'ya 2019 yılında Piri Reis Üniversitesince " Fahri Doktora" unvanı verildi. Evli ve iki çocuk sahibi olan Aka, ileri derecede İngilizce biliyor.