- Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Konferansı’nın Yirmi Altıncı Oturumu (Climate
Change Conference of the Parties – COP 26) öncesinde denizcilik sektörünün ticaret
birlikleri tarafından, sıfır karbonlu yakıtlar ile konvansiyonel denizcilik yakıtları arasındaki fiyat farkını kapatmak için denizciliğin küresel düzenleyicisine kapsamlı bir teklif sunuldu.

- “İklim Fonu” ile, sıfır karbonlu teknoloji ve yakıtların benimsenmesini hızlandırmak için finansman oluşturulacak.

- Dünya çapında faaliyet gösteren 5000 GT üzerindeki ticari gemiler tarafından, önerilen Piyasa Bazlı Tedbire (Market Based Measures – MBM) göre salınan ton CO2 emisyonu başına belirli bir miktarda ödeme yapılacak.

- Denizcilik sektörü olarak, deniz taşımacılığının yeşil geleceğe hızlı küresel geçişi için
bölgesel MBM’lerden ve karbon fiyatlandırmasına yönelik farklı tek taraflı bölgesel
yaklaşımlardan kaynaklanan ciddi tehditler konusunda uyarıda bulunuluyor.

Gemi işletmecilerinin küresel ticari birliği olan Uluslararası Deniz Ticaret Odası (International Chamber of Shipping-ICS) tarafından, gemilerden kaynaklanan karbon emisyonlarına yönelik küresel vergi için endüstriyel sektörler bazında daha önce uygulanmamış kapsamlı bir teklif sunuldu.

Küresel çapta ulusal armatör birliklerini ve dünya ticaret filosunun %80’inden fazlasını temsil eden ICS, 03.09.2021 tarihinde Birleşmiş Milletlere (BM) bir teklif sunarak sıfır karbonlu yakıtların kullanımı ve yaygınlaşmasını hızlandırmak için uluslararası kabul görmüş piyasa bazlı bir tedbir çağrısında bulundu.

BM’nin denizcilik sektörü ile ilgili çatı kuruluşu olan Uluslararası Denizcilik Örgütü’ne
(International Maritime Organization-IMO) sunulan belgelere göre, oluşturulması önerilen vergi sistemi, küresel çapta faaliyet gösteren 5000 GT üzerindeki ticari gemilerden salınan her bir ton CO2 için toplanacak zorunlu katkı payına dayandırılacak.

Söz konusu finansal kaynağın, sıfır karbonlu yakıtlar ile konvansiyonel yakıtlar arasındaki fiyat farkını kapatmanın yanı sıra, gelişmiş ve gelişmekte olan ülke ekonomileri için denizcilik sektörünün yeşil geçişinde tutarlılığın sağlanması ile hidrojen ve amonyak gibi yakıtları tedarik etmeye yönelik dünya çapındaki limanlarda gereken yakıt ikmali altyapısını dağıtmak için kullanılacak bir “IMO İklim Fonu”na aktarılması değerlendirildi.

Deniz taşımacılığı, küresel karbon emisyonlarının yaklaşık %2’lik kısmını oluşturmakta olup IMO tarafından, denizcilik sektörünün dekarbonizasyonu için acil eylemlere ihtiyaç duyulduğu kabul edildi. Denizcilik sektörü, 2030 yılına kadar tersaneler tarafından sıfır karbonlu  gemilerin inşa edilmesini büyük bir sabırsızlıkla bekliyor.

Bununla birlikte, mevcu üretim oranları dikkate alındığında sıfır karbonlu yakıtların, küresel filo için ihtiyaç duyulan ölçekte ticari olarak mevcut olmadığı görülüyor. Karbon vergisi ile, sıfır emisyonlu deniz taşımacılığını uygulanabilir kılan bir piyasa oluşturulmasının hızlandırılması amaçlanıyor.

İklim Fonu ile, gemiler tarafından yapılacak iklim katkıları belirlenecek olup söz konusu katkı miktarları hesaplanacak, toplanacak ve kayıt altına alınacak. ICS tarafından, yeni yakıtların geliştirilmesiyle küresel çapta ve mümkün olan çok sayıda limandan tedarik edilebilmesi için yeni yakıt ikmali altyapısının da destekleneceği öngörülüyor.

Birleşmiş Milletler Üye Devletleri üzerindeki yükü en aza indirmek ve karbon vergisinin hızlı bir şekilde oluşturulmasını sağlamak üzere denizcilik sektörü tarafından sunulan öneri, sıfır karbon teknolojilerinin gelişimini hızlandırmak için hükümetler tarafından halihazırda 5 Milyar ABD Doları tutarında ayrı bir Ar-Ge Fonu için önerilen mekanizmayı kullanacak. Bahse konu önerinin IMO’nun COP 26’nın hemen sonrasında Kasım 2021 ayında yapılacak toplantıda onaylanması planlanıyor.

ICS Genel Sekreteri Guy PLATTEN; “Denizcilik sektörünün ihtiyacı, sıfır karbonlu yakıtlar ile konvansiyonel yakıtlar arasındaki fiyat farkını azaltacak, bahsi geçen öneri gibi küresel çapta pazara dayalı bir önlem. Hükümetlerin, denizcilik sektörünün dekarbonizasyonu sürecinde olumlu yaklaşımlarla eylemleri birleştirmesi ve liderlik rolünü devam ettirmesi durumunda, söz konusu mekanizmanın hızlı bir şekilde geliştirilmesi hayati bir zorunluluk haline geldi.

Teknolojideki gelişmelerin sıfır emisyonlu deniz taşımacılığına geçişi sağlayacağından şüphe edilmiyor. Ancak, geniş ölçekte dağıtım için gereken hazırlık düzeylerine ulaşmak istiyorsak, büyük adımlar atılması gerekiyor.. Bu durum, geçiş dönemini desteklemek için gerekli altyapının oluşturulmasını içeriyor.

Avrupa Birliği Emisyon Ticareti Sistemi’ni (AB ETS) uluslararası denizcilik sektörünü
içerecek şekilde genişletmek isteyen Avrupa Komisyonu önerisi gibi, herhangi bir tek taraflı veya bölgesel MBM uygulamasına göre, ICS tarafından, zorunlu bir küresel vergi bazlı MBM’lerin tercih edildiği değerlendirilmektedir. Küresel denizcilik emisyonlarının sadece %7,5’lik payı için geçerli olacak AB ETS gibi bölgesel bir MBM yaklaşımı, uluslararası  denizcilik sektöründen kaynaklanan küresel emisyonları Paris Anlaşması’nın gerektirdiği ölçüde azaltmakta başarısızlığa neden olacağı gibi deniz ticaretinin yürütülmesini önemli ölçüde karmaşıklaştıracağı öngörülüyor.

Dökme yük taşımacılığı işletmecileri ticaret birliği olan INTERCARGO tarafından ortaklaşa desteklenen vergi bazlı MBM, denizcilik sektörü ve hükümetler tarafından önerilen 5 Milyar ABD Doları tutarındaki Ar-Ge fonuna ilave olarak getirilmektedir. Denizcilik yakıtları başına alınacak 2 ABD Doları tutarında zorunlu bir vergi sistemi olan Ar-Ge fonu, tamamen alternatif sıfır karbonlu yakıtlar ve tahrik sistemlerinin araştırma ve geliştirmesini finanse etmek için kullanılacak. ICS tarafından bahse konu fon önerisinin, Kasım 2021 ayında düzenlenecek. Deniz Çevresini Koruma Komitesi’nin Yetmiş Yedinci Dönem Toplantısı’nda (Marine Environment Protection Committee-MEPC 77) toplantısında onaylanması çağrısında bulunuldu.

PLATTEN; “Dünya Bankası ve diğer paydaşlar tarafından yapılan çok sayıda araştırma ile, denizcilik sektöründen kaynaklanan karbon emisyonlarını azaltmak için en uygun küresel MBM’nin vergiye dayalı bir sistem olduğu sonucuna varıldı.

Vergiye dayalı bir sistem için önerilen teklifimizin benimsenmesi, denizcilik sektörünün
dekarbonizasyon sürecine yardımcı olmaktan ziyade AB dışında faaliyet gösteren denizcilik sektöründen gelir elde etmeyi amaçlayan AB ETS gibi emisyon ticaret sistemlerinde var olan değişkenliği önleyeceği düşünüldü.

Vergiye dayalı bir sistem, denizcilik sektörüne maliyet konusunda açıklık sağlayacak olup sıfır karbonlu gemilerde yatırım kararları almak ve emisyon tasarruflu teknoloji geliştirmek için daha fazla istikrar sağlayabilir.” ifadeleriyle sözlerine devam etti.