Enerji arayışları ile gündemden düşmeyen, başta ABD ve Rusya gibi süper güçler olmak üzere 8 ülkenin sürekli bayrak dalgalandırdığı Doğu Akdeniz, 2019’da da çok konuşulacak. Rusya’nın sınırları dışında en büyük askeri tatbikatı yaptığı, ABD’nin uçak gemisi gönderdiği Doğu Akdeniz’in stratejik önemini, emekli Koramiral Kadir Sağdıç, Milliyet’e değerlendirdi.

Eski Genelkurmay Plan Prensipler Başkanı Kadir Sağdıç, Yunanistan, İsrail ve Güney Kıbrıs üçlüsünün, Türkiye ve KKTC’ye Doğu Akdeniz satranç tahtasında karşı hamle yaptığını belirterek, “Bu üçlü, var güçleriyle diğer küresel aktörleri de yanlarına alarak hak iddia ettikleri Deniz Yetki Alanlarını ve Münhasır Ekonomik Bölgelerini dayatıyor.

ASKERİ, DİPLOMATİK YOL

İlk girişim 2002’de GKRY’nin Northern Access adlı Norveç bandıralı araştırma gemisini kiralaması ve tek taraflı kararla Doğu Akdeniz’de doğal gaz araştırmasıydı. Bu niyeti TCG Giresun fırkateyniyle savuşturmamız ülkemizin, MEB ve Kıta Sahanlığı hakkını dünya kamuoyuna askeri ve diplomatik yolla duyurmamızı sağladı. 17 yıldır bu üçlü AB platformlarını kullanarak pozisyonunu güçlendirdi. Türkiye de karşı hamlelerle diplomatik ve askeri önlemler aldı ama MEB ya da Kıta Sahanlığı ilan edemedik” dedi.

Eski Güney Deniz Saha Komutanı Sağdıç, “İsrail, Mısır ve GKRY’de zengin doğalgaz ve petrol rezervleri saptandı. Bölgede yaklaşık 8 Milyar varil petrol, 3.5 Trilyon M3 doğalgaz var. Türkiye Kıta Sahanlığı sorunu çözülmeden ilerlenemeyeceğini vurguluyor ve uzlaşıya varmadan sınırları çakışan sektörlerde maden aranmasına engel olmakta.  Yunanistan, GKRY ve İsrail ise düzenli olarak buluşarak rezervlerin nasıl sahiplenileceği ve AB pazarına nasıl ulaştırılacağını planlıyor.

'PROVOKASYONA DİKKAT'

Doğalgazın GKRY’nde kurulacak ara istasyon ile deniz altından Girit’e ardından AB pazarına dağıtımı öngörülüyor. Bu Türkiye üzerinden dağıtılmasından 5 kat pahalı bir yöntem. Megalo İdea kompleksinden kurtulabilseler bölgeye istikrar gelir. Ama şimdilik zoru ve çatışmacı rotayı seçtiler. Yunanistan-GKRY-İsrail’e gazın müşterisi İtalya katıldı. Bulgaristan ve Romanya’nın davet edildiğini duyduk” diye konuştu.

Sağdıç, “Askeri gücümüzün kırıldığını düşünerek, Doğu Akdeniz’de oldubitti ile Türkiye’yi zorlamak istiyorlar. Ama Atatürk’ün sağlam temellerle kurduğu bir ulus devletiz. Soğuk savaş sonrasında ya da çeyrek asırda hiç fırsatçılık yapmadan bölgesel istikrarı arttırmaya çalışmış bir ülkeyiz. Türkiye, geliştirdiği Deniz Kuvvetleri yapısı ve yetiştirdiği profesyonel personelle kurduğu caydırıcılık sayesinde başarıyla karşı tarafın hamlelerini geçersiz kılan bir diplomasi sürdürdü. Türkiye, Ortadoğu’daki gelişmelerden sonra ABD ve Rusya gibi küresel güçlerle hatta İran ile güvenliği arttırıcı bir ilişkiye geçmiştir. Yapılmak istenen oldubittiyi bu engelleyecektir.  Ancak provokasyonlara dikkat etmek gerekir” dedi.

Doğu Akdeniz hep gündemde

Şubat 2018’de İtalyan ENİ’ye ait SAIPEN 12000 platformunun sondaj yapmasına Türk savaş gemileri engel olmuştu. ABD’nin Atlantik Filosu’nun tekrar aktifleşmesi üzerine Rusya sınırı olmayan Doğu Akdeniz’de büyük bir tatbikat yapmıştı. 13 Aralık’ta ABD-Yunanistan arasında stratejik diyalog başlatılmıştı. Bunun üzerine 17 Aralık’ta Kıbrıs’ın güneyinde TCG Gökçeada ve TCG Gemlik, ABD Deniz Kuvvetleri’ne ait muhriple deniz eğitimi yaptı. 19 Aralık’ta konuşan Yunan Genelkurmay Başkanı Apostolakis, Meis adasını kastederek “Türkler kayalıklarımıza çıkarsa, yerle bir ederiz” demişti. 

Kıtalararası rekabet merkezi

Süveyş Kanalı ile Hint Okyanusu’na bağlanan Doğu Akdeniz, zengin hidrokarbon (petrol, doğal gaz) potansiyeliyle uluslararası enerji firmalarının boy gösterdiği arenaya dönüştü. Stratejik konumuna enerji arayışı eklenince kıtalararası rekabetinin merkezi olan Doğu Akdeniz, Türkiye’nin enerji hamlesiyle 2018 yılı boyunca gündemden hiç düşmedi. 

Sıcak denizlere inme hedefini 6 Eylül’de 26 gemi, 2 denizaltı ve 34 uçakla yaptığı tatbikatla gerçekleştiren Rusya; Suriye’de kurduğu üslerle ABD’ye Doğu Akdeniz’de meydan okumaya devam etti. 18 Ekim’de Türkiye’ye ait Güzelyurt Araştırma Sahası’nda çalışma yapan MTA Barbaros, Yunan fırkateyni HS Nikiforos Focas tarafından taciz edilince Türk Deniz Kuvvetleri Komutanlığı’na bağlı savaş gemileri tarafından savuşturulmuştu.