Ödeme sorunları Rusya’ya ihracatı ilk çeyrekte yüzde 32,1 aşağı çekti. Ocak-Mart döneminde 25 sektörün sadece 4’ü Rusya’ya ihracatını artırırken, en fazla ihracat yapan kimyada kayıp 3 ayda yüzde 32,4’e ulaştı. Sadece Rusya’ya değil çevre ülkelerine de ihracat kaybı artarak sürüyor.

Savaş sonrası Türkiye ile ticari ilişkileri hızlanan Rusya’ya ihracat, para transferlerinde yaşanan kısıtlamalar nedeniyle ilk çeyrekte yüzde 32,1 daraldı. TÜİK verilerine göre, 2023 sonu itibarıyla Türkiye’nin en fazla ihracat yaptığı ülkeler arasında 6’ncılığa kadar yükselen Rusya, ilk 3 ayın sonunda 9’unculuğa geriledi. Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) verilerine göre, ilk çeyrekte Rusya’da en fazla düşüş yaşayan ilk üç sektör tütün, deri ve mücevher olurken; bu ülkeye en fazla ihracat gerçekleştirdiğimiz kimyada kayıp yüzde 32, makinede yüzde 8, otomotivde yüzde 0,6 oldu. Sadece Rusya’ya değil, Rusya’nın dahil olduğu Bağımsız Devlet Topluluğu ülke grubuna da ihracat ilk çeyrekte yüzde 14 azaldı.

İhracattaki payı yüzde 3,2’ye indi

Türkiye’nin önemli ticaret partnerlerinden Rusya’ya ihracatta yaşanan para transferlerinde sorun çözülemiyor. Bankacılık sistemi üzerinde artan baskı ihracat rakamlarının da geriye çekilmesine neden oluyor. Ticaret Bakanlığı’nın TÜİK verilerine dayanarak paylaştığı Mart Ayı Dış Ticaret İstatistikleri’ne göre, mart ayında Rusya’ya gerçekleştirilen ihracat geçen yılın aynı ayına oranla yüzde 28 gerileyerek 1 milyar 47 milyon dolardan 758 milyon dolara indi. Çeyreklik bazda bakıldığında ise, bu yılın ocakmart döneminde Rusya’ya yapılan ihracat geçen yılın ilk 3 ayına göre yüzde 32,1 gerileyerek, 3 milyar 100 milyon dolardan 2 milyar 104 milyon dolara indi. Buna göre, geçen yılın sonunda Türkiye’nin en fazla ihracat yaptığı ülkeler sıralamasında 6’ncılığa kadar yükselen Rusya ilk çeyrek sonu itibarıyla 9’unu sıraya indi. 2023 sonu itibarıyla yüzde 4,3 seviyesinde olan Rusya’nın toplam ihracattaki payı da ilk 3 ay sonunda yüzde 3,2’ye geriledi.

Tütün ihracatı yüzde 74,4 düştü

Rusya’ya ihracatta sektörel bazda gelişmelere bakıldığında ise, TİM’in mart ayı ihracat rakamlarına göre, en fazla düşen 3 sektör sırasıyla tütün, deri ve deri mamulleri ile mücevher oldu. Rusya’ya tütün ihracatı ilk 3 ayda yüzde 74,4 gerileyerek 3,6 milyon dolar olurken, deri ve deri mamulleri sektörünün ihracatı söz konusu dönemde yüzde 74 gerileyerek 19,4 milyon dolara indi. Mücevher sektörünün Rusya’ya ihracatı da 3 ayda yüzde 60 düşerek 2,3 milyon dolar olarak gerçekleşti.

Kimyada 3 aylık kayıp 150 milyon dolar

Rusya’ya en fazla ihracat yapan sektörlerdeki tablo da çok iç açıcı değil. TİM verilerine göre, Rusya’ya en fazla ihracat gerçekleştirilen ilk 5 sektör sırasıyla kimyevi maddeler ve mamulleri, makine ve aksamları, otomotiv endüstrisi, yaş meyve ve sebze ile elektrik ve elektronik olarak sıralanıyor. Kimya sektörünün Rusya’ya ihracatı ilk 3 ayda yüzde 32,4 gerileyerek 310,4 milyon dolara inerken, makine sektörünün ihracatı bu dönemde yüzde 8 düşerek 302,1 milyon dolar olarak gerçekleşti. Otomotiv sektörünün ihracatındaki üç aylık kayıp ise mart ayındaki iyileşmeyle beraber yüzde 1 civarında sınırlı kalırken, ihracat 220,4 milyon dolar oldu. Yaş meyve ve sebze ihracatı ilk çeyrekte yüzde 16 gerileyerek 216,9 milyon dolara inerken, ilk 5’te en büyük kayıp yaşayan sektör elektrik ve elektronik oldu. Bu sektörün ihracatı ocak-mart döneminde yüzde 41,3 azalarak 120,8 milyon dolara indi. Hazır giyim ve konfeksiyonda Türkiye’nin ana pazarlarından olan Rusya’ya ihracat da ilk çeyrekte yüzde 27 gerileyerek 118,4 milyon dolara düştü.

Çevre ülkelerine de ihracat geriliyor

Sadece Rusya’ya değil, Rusya’nın da yer aldığı BDT ülke grubuna da ihracat ilk çeyrekte yüzde 14 düşerek 5,2 milyar dolara geriledi. Bu grupta Rusya’dan sonra en fazla ihracat kaybı yaşanan ülke yüzde 22,7 ile Kırgızistan olurken, 192 milyon dolarlık ihracat gerçekleştirildi. Bu ülke grubuna en fazla ihracat kaybı yaşanan üçüncü ülke yüzde 20 ile Belarus olurken, bu ülkeye ihracat 288 milyon dolara indi. Kazakistan’a yapılan ihracat yüzde 18 gerileyerek 368 milyon dolara inerken, Azerbaycan’a ihracat da ilk 3 ayda yüzde 10 düşerek 513,8 milyon dolar oldu. Türkmenistan’a ihracat yüzde 9,5 düşerken, Özbekistan’a ihracat da yüzde 2,5 geriledi. 2 yılı aşkın süredir Rusya ile savaş halinde olan Ukrayna’ya ihracat ise ilk çeyrekte yüzde 10 artarak 712 milyon dolara dayandı.

Rusya ile yaşanan ödeme sorunlarının Türkiye’nin serbest bölgelere ihracatını da düşürdüğü tahmin ediliyor. Mart ayında serbest bölgelere yapılan ihracat yüzde 13,7 düşerek 273,6 milyon dolara inerken, bu bölgeye 3 aylık ihracat kaybı bir önceli yılın aynı dönemine göre yüzde 5 düşerek 923 milyon dolara geriledi.

Haberin Kaynağı: Ekonomim