Harun Şişmanyazıcı'nın Dünya Gazetesi'ndeki yazısı şu şekilde:

Bilindiği üzere kötü bir 2019 yılından sonra dünya 2019 da alınan ekonomik tedbirler ve ABD –Çin ticari savaşında birinci faz anlaşmasına istinaden daha iyi bir 2020 beklerken Covid-19 ila karşılaşılmış ve beklentilerin tersine kötü bir tablo ortaya çıkmıştır. COVID-19 un etkisi 2020’nin ilk başlarında pek de ciddiye alınmamış ve küresel ekonomide Dünya Bankası raporlarına göre hala %2.5 büyüme beklenirken, bilahare IMF bunu yüzde 3 daralma olarak kestirmiş, fakat daha sonra basına açıklanan Dünya Bankası raporunda bu daralma tahminiyüzde 5.2 olarak belirlenmiştir. IMF tahmininde 2020 de Çin de az da olsa bir büyüme beklenirken Dünya Bankası raporunda Çin de küçülme olacağı beyan edilmiştir. Bu rapordan sonra OECD Raporu yayınlanmış buradaki küresel ekonomi tahminleri Dünya Bankası tahminlerinden daha kötü olmuştur. Salgının tek dalga olması halinde küresel ekonominin yüzde 6 çift dalga olması halinde yüzde 7.6 daralması tahmin edilmektedir. Fed toplantısında da toparlanmanın uzun süreceği seklindeki beyanlar ve bir çok ülkeden gelen ikinci dalga ihtimali haberleri sermaye piyasalarındaki risk iştahını azaltmış hatta terse çevirmiştir.

Ancak tüm raporlarda 2021 beklentisi istisnasız çok iyi olarak ortaya çıkmakta hatta Çin için GSYIH artışı yüzde 9 olarak tahmin edilmektedir. Kısaca 2009 krizinden sonra 2010 da görülen rahatlama gibi bir durum beklenmektedir.

Dünya Ticaret Örgütü tahminlerine göre dünya ticareti miktar olarak 2020 de yüzde 13-32 arası daralacaktır. Bir Türev talep olan deniz taşımacılığının bu gelişmelerden etkilenmemesi beklenemez. Bu konuda yapılan araştırmalarda deniz taşımacılığının da ton mil olarakyüzde 5.3 , miktar olarak ise yüzde 6 küçülmesi tahmin edilmektedir. Hal böyle olmakla beraber Haziran ortasına geldiğimizde salgın büyük ölçüde kontrol altına alınarak yeni normalleşme kuralları tahtında ekonomik ve sosyal hayat canlanmaya başlamış ve buna bağlı olarak da Mayıs ayı satın alma yöneticileri İndeksleri hala daralma bölgesinde olmakla beraber (Çin hariç)Nisan ayına göre göreceli olarak iyi çıkmış. Fakat üretim indekslerindeki iyileşme servis sektörü indekine göre daha iyi olmuştur.

ABD tarım dışı işsizlik verisi Mayıs ayında artış beklenirken tam tersine düşük çıkmış ve işsizlik oranı %14.7 den %13.3 ‘e düşmüştür. Baltık Dry İndex ise 630’lardan başlayan bir ralli ile gün be gün yükselerek içinde bulunduğumuz günlerde 1054 puana çıkmıştır.(Yıllık olarak hala %3.57 bir kayıp bulunmaktadır. Yıl başından 17 Hazirana kadar olan kayıp ise %3.30 dur) Kısaca küresel ekonomideki beklentiler kötü olurken piyasalarda Mayıs ayı ve Haziran başı verileri göreceli iyi gelmektedir.

Deniz taşımacılığında Tanker piyasasında Nisan ayında gördüğümüz iyileşme geride kalmış tüm tür ve tonaj segmentlerinde navlunlar düşme eğilimine girmiştir. Nedeni ise Opec+ anlaşması ile ham petrol üretim miktarındaki kesinti ve talepteki düşme olmuştur. Başka bir deyişle 2020 de ton- mil bazında yüzde 5 daralma beklenmektedir. Ton olarak ise bu daralma beklentisi yüzde 6.6 olmaktadır. Kimyevi ve ürün piyasasında da ciddi daralma beklenmektedir.

2020 de diğer önemli daralma beklenen segment konteyner piyasasıdır. Bu piyasada TEUMİL bazında bu yıl yüzde 10.3 daralma ön görülmektedir.

Buna karşın dökme kuru yük piyasasında ton-mil esası ile yüzde 3.9 daralma beklenmektedir. Bu daralmanın ana nedeni ise kömür taşımacılığında yüzde 8 daralma tahmininden kaynaklanmaktadır. 3 majör yükten tahıl taşımalarında ton-mil esası ile yüzde 2.7 artış ,Demir Cevheri taşımalarında ise yine cüzzi bir artış beklenmektedir. Minor yüklerde ise ton –mil bazında yüzde 7 daralma beklenmektedir. Kısaca kuru dökme piyasası diğer ana segmentlere göre kötünün iyisi durumdadır. Bu segment içinde de 3 major yük içinde sadece kömür taşımacılığı beklentisi kötü olmaktadır.

2021 ise sonuçları kötü ciddi bir kinci dalga gelmez ve başka bir sorun ortaya çıkmaz ise tüm segmentler bakımından iyi olacaktır. Ancak bu krizi atlatmak için alınan para ve maliye politikaları sonucu zuhur eden ve mevcut 250 trilyon dolar olan küresel borca eklenen borç yükü, aşırı parasal genişleme 2022 ve takip eden yıllarda yeni bir küresel krizin asli ve önemli nedeni olabilecektir.