Değişken piyasa şartlarında içinde bulunduğumuz ve halen kısmen de olsa uzatmalı etkilerini yaşadığımız 2008 krizi sonrası işletmelerin piyasadaki ortamdan en az kayıpla çıkması veya kâr elde edebilmesi ancak maliyet yönetimine önem vermek yoluyla sağlanabilir. Öte yandan zor günleri yavaş yavaş geride bıraktığımızı ve denizciliğin yeniden yatırımcıların dikkatini çeken bir iş sahası haline dönüştüğünü de net bir şekilde gurur duyarak belirtmek gerekiyor.

İşletmelerde özellikle rutin olmayan kararların alınmasında kantitatif verilerin ön plana çıktığı düşünülürse, maliyet kavramının işletmeler açısından önemi bir kat daha artmakta ve bu değerlerin işletmeler için sağlıklı bir şekilde belirlenmesi zorunluluğu ortaya çıkmaktadır. Maliyet yönetimi bir taraftan maliyet belirlemeye hizmet ederken, diğer taraftan da maliyet öğelerindeki değişimlerin izlenmesiyle sürekli olarak denetimi olanaklı kılmaktadır. Bu sayede israfın önlenmesi, performans denetimi gibi çalışmalarla işletmede verimlilik ve iktisadilik sağlanmaktadır.

Uluslararası regülasyonların arttığı bir dönemde işletmelerimizde her geçen gün daha çok ayrıntıyı, işi ve projeyi yönetmek durumunda kalıyoruz. İstatistikler çoğunlukla, projelerin zaman ve maliyet kontrol konusunda, ya da daha da önemlisi sonuçlarıyla beklentileri karşılamaktan uzak olduğunu gösteriyor. Bu nedenle başarı için üst yönetimin dikkat etmesi gereken noktaları işlemek işletme ve maliyet yönetimimizdeki etkinliğimizi artıracaktır.

Genellikle herhangi bir işe ya da projeye başlamadan önce, bu projenin hangi amaca hizmet edeceği ve bunun için ne kadar kaynak kullanımının rasyonel olacağı irdelenir ve bir hedef konulur. Ancak, denizcilik sektörünün doğası gereği her zaman beklenmedik durumlar ile karşılaşılabilir ve bu da bizlere mali yük getirebilir. Önemli olan ise hedeflerimizi belirler iken bu riskleri minimuma indirmektir. Başarıya giden yol, iyi bir analiz ve teknik ekibin proje yönetimindeki efektif yönetimi ve geleceği görmekteki yeteneklerine bağlıdır. Keza bir projedeki her değişiklik projenin/işin süresini ve maliyetini olumsuz olarak değiştirme potansiyeline sahiptir.

Bu konuları aşağıdaki maddeler altında inceleyebiliriz;

Filo ve teknik yönetim bilgisi ;

Bir denizcilik şirketinde işletme yaklaşımı, kara tesislerine göre her zaman farklılık içermektedir. Bir işletmeci sadece olaylara maliyet ve kâr açısından yaklaşırken iken teknik açıdan konu değerlendirildiğinde ileride oluşabilecek riskler ve arızaların daha büyük maliyetler meydana getirebileceği düşünülür ve risk analizi, diğer bir deyişle “assessment” yapılır. Genellikle gemilerimizde iş güvenliğini daha efektif kılmak için yapılan risk analizleri şirket içi iç planlamalarda da yapıldığı takdirde yakın gelecekte karşımıza çıkabilecek olası maliyetleri düşürmede önemli rol oynamaktadır.

Eğitimde eksiklik

Eğitimde eksiklik son derece önemli bir konudur. Genellikle bu yaklaşım bir çok şirket tarafından göz ardı edilir. Çünkü gemilerde çalışan zabit ya da personel kadrolarının zaten görevlerinin karşılığı olan işleri yapması beklenir. Bu ilk bakışta doğru gibi görünse de gerçekte eksik bir yaklaşımdır. Keza her konuda her zaman kendimizi biraz eksik hissetmeliyiz. Eksik hissetmediğimiz zaman gelişim durur ve mesleki olarak bilgilerimiz daha ileri bir noktaya taşınamaz. Bu anlamda her zaman kendimiz ve gemi ekibi olarak yeni bilgilere/eğitime açık olmalıyız. Bu noktada gemilerimizdeki çalışanlarımız için de zaman zaman eğitimler düzenlemek mecburiyetindeyiz. İyi bir eğitimle gemilerimizdeki yedek parça kullanımı ve operasyonel anlamda sağlanacak verim neticesinde kısa ve uzun vadede maliyet düşürme konusunda ciddi kazançlar sağlanmaktadır. Bu kazançlar bazen öylesine ciddidir ki yanlış bir operasyon, arıza durumunda müdahale edilememe ya da arızayı oluşturabilecek nedenler hakkında daha önce bilgi sahibi olmama gibi sebeplerden ötürü gemilerin kira dışı (off-hire) olması, sevk ve idaresinde yaşanılacak çeşitli aksaklıklar maliyet yönetiminde önemli bir pay oluşturmaktadırlar.

Yöneticilik becerileri

Her yönetici, çalışanı için bir “mentor” olabilmeli. Bir mentor kimin ne kadar tecrübeli olduğunu anlar ve ona göre kişiye rehberlik eder. Yöneticiler de kişilerin sahip olduğu potansiyelleri fark edip onları başarılı bir şekilde yönlendirmeli ve onlara bir rol model olarak akıl hocalığı yapmalıdır. Bu şekilde yürütülen bir işletme uzun vadede verim sağlayarak maliyetleri düşürme konusunda anahtar bir rol üstlenecektir.

Yedek parça seçimi

Yedek parça kullanımı konusu son derece hassas bir konu olup gemilerimize özellikle kritik ekipmanlar olmak üzere önemli yedek parçaları sağlamak zorundayız. Zamanında tedarik edilmeyen yedek parçalardan kaynaklanan arızaların bedelleri her zaman çok daha ağır olmaktadır. Öte yandan gemilerde her şeyin yedeğini bulundurmakta pratikte mümkün olmamakta ve çok ciddi maliyetler yaratabilmektedir. Bu anlamda hangi malzemenin gemilerde bulunup bulunmamasına karar veren teknik ekibin bu konuda yeterli bilgi düzeyine sahip olması gerekmektedir. Son günlerde ekonomik nedenlerden ötürü yan sanayi ürünlerin kullanımı da gittikçe popüler hale gelmeye başlamıştır. Bu konuda da yine hangi malzemelerin yan sanayi hangi malzemelerin orijinal kullanılması kararı verilirken iyi bir teknik analiz yapma yükümlülüğü vardır. Yanlış alınan kararlar da ilk başta maliyetler düşük

görünse de bir arıza durumunda ya da bir seferin ortasında geminin sevkinde yaşanılacak problemlerden ötürü işletmeciye ciddi maliyetler çıkarmaktadır.

Yetersiz personel düzeyi ve bilinci

Her işin kaynağında insan kaynakları yer almaktadır. Gemilerimizde kalifikasyonu yüksek ve sorumluluk bilinci gelişmiş zabit ve personel çalıştırmadığımız sürece gemilerimizdeki işlerden yeteri kadar verim alma şansımız yoktur. Bu nedenle kadrolarımızı iyi kuramadığımız gemilerimizde bilinçsiz işletme usulleri ile birlikte arıza durumlarında yeterli ve zamanında müdahale de bulunamamak işletmenin maliyetlerini ve giderlerini arttıran en önemli etkenlerden biridir.

Özet olarak;

Gemi işletme yönteminin başarılı olabilmesi için risk yönetiminin sağlıklı bir şekilde yapılması önem taşır. Risklerini önceden görmeyen ve onlar için alternatif planlar yapmayanlar projelerinin başarılı olamamasını da göze almış olurlar.