Pervane, bir geminin ileri - tornistan yönünde hareketini sağladığı gibi suyun pervane kanatlarına yaptığı direnç sonucu oluşan paddle etkisi denilen enine harekete de neden olur. Bu etki tornistan harekette göreceli olarak daha fazla hissedilmektedir [1]. Pervane kanatlarının belirli bir  açıya sahip olması nedeniyle, pervane çalıştığında suyu yalnızca omurgaya paralel doğrultuda değil, aynı zamanda yanlara doğru da yönlendirir. Pervanenin alt kanadı üst kanadından daha derinde olduğundan suyun ağırlığı alt kanatlara daha çok baskı yapar ve alt kanatlar daha fazla güçle suyu iterler. Bu durum paddle etkisi olarak tanımlanır.

Pervaneler, dönüş yönlerine göre sağa (clockwise) veya sola (counter-clockwise) devirli olabilir. Şekil 1’ de görüleceği üzere sağa devirli FPP’ye (Fixed Pitch Propeller – FPP) sahip bir gemi, ileri yol aldığında kıç taraf sancağa doğru savrulur. Geminin tornistan hareketinde ise pervane dönüş yönü değiştiğinden kıç taraf bu kez iskeleye savrulma eğiliminde olur.  Öte yandan, CPP’ ye (Controllable Pitch Propeller – CPP) sahip gemilerde pervane dönüş yönü sabit kaldığından dolayı ileri ve tornistan harekette geminin kıç tarafı  aynı yöne yani sancağa savrulur. Bu husus, özellikle liman manevraları, römorkörsüz yanaşma/ayrılma gibi hassas operasyonlar sırasında dikkate alınması gereken kritik bir faktördür.

Paddle etkisi, bir gemi hareketsiz konumdan ileri veya tornistan hareket ettiğinde en üst düzeydedir. Geminin sürati arttıkça, bu etki daha az fark edilir hale gelir. Ancak sürat ne kadar artarsa artsın bu etkini değeri hiçbir zaman sıfır olmaz.  Paddle etkisinin kuvveti; geminin geometrisine, ileri-tornistan yönüne, pervanenin dönüş yönüne, geminin hızına ve su derinliğine bağlıdır [2].

Ayrıca literatürde  Paddle etkisinin bir çok isimlendirmesi mevcuttur [3]. Bu isimlendirmeleri bilmek biz denizciler açısından oldukça önemlidir. literatürdeki diğer isimlendirmeler aşağıda listelenmiştir.

a) Propeller walk  

b) Propeller effect

c) Wheeling effect

d) Paddle wheel effect

e) Asymmetric thrust

f) Symmetric blade effect

g) Transverse thrust

h) Propeller walk

j) Stern walk

KAYNAKÇA

[1]   G. Andy Chase , 1999. “Sailing Vessel Handling and Seamanship The Moving Pivot Point”

[2]   Andrei Pocora, Sergiu Lupu,Cosmin Katon, 2015. “Simulated Propeller Walk On A 13.300 TEU Container Ship”

[3]   V. Naveen Kumar, S. Uday Bhaskar, J.Bharghav, V. Anand Babu, K. Vykunta, 2021. “Design And Stress Analysis Of A Four Blade Marine Propeller”