Hareketlilik, dış ticaretin yüzde 80’inden fazlasının gerçekleştirildiği denizyolunda liman ihtiyacını da artırıyor. Yıllık 12 milyon TEU konteyner elleçlemesinin yapıldığı Türkiye limanlarında, bu rakamın önümüzdeki 25 yılda üçe katlanması hedefleniyor. Belirlenen hedefe ulaşabilmek için, ilave liman kapasitesinin yanı sıra, alan genişlemesine ihtiyaç da artıyor. Ancak şehir içine sıkışan limanlarda genişleme alanı kısıtlı. Alan sorunu yaşayan liman bölgelerinden biri de Türkiye’nin dünyaya açılan ana kapılarından biri olan Ambarlı… Sektör temsilcileri, 4 limanının yer aldığı ve Marmara’nın dünyaya açılan ana kapılarından biri olan Ambarlı Liman Tesisleri’ndeki bölgede kamulaştırma yapılmasını istiyor. Limanın hemen bitişiğinde bulunan ve atıl durumda olan Haramidere depolama tesislerinin de bu amaca en uygun alan olduğu belirtiliyor. Türkiye limanlarında elleçlenen konteyner miktarının 25 yılda üçe katlanması hedefleniyor. Ancak şehir içine sıkışan limanlarda kapasiteyi artıracak alan yok. Ambarlı'daki limancılar Haramidere'de atıl depolama tesini kamulaştırmanın bu sorunu çözebileceğini savunuyor.

Pandemiyle birlikte Türkiye, tedarikte öne çıkıyor. İhracat artıyor, buna paralel ithalat da yükseliyor. Dış ticaretin yüzde 80’den fazlası denizyoluyla yapıldığı için limanlar bu noktada kilit rol üstleniyor. Ancak limanlarda kapasite sorunu yaşanıyor. Artan ticaretin yanı sıra büyüyen gemi boyları da bu sorunu büyütüyor. Yıllık 12 milyon TEU elleçleyen Türkiye limanları, 25 yılda bu rakamı üçe katlamayı hedefliyor. Şehir içlerinde kalan limanlar, genişleyecek alan bulamıyor. Mevcut kapasiteyi artırmak için alan sorunu yaşayan liman bölgelerinden biri de Türkiye’nin dünyaya açılan ana kapılarından biri olan Ambarlı. DÜNYA Üst Yöneticisi Hakan Güldağ ve DÜNYA yazarı Rüştü Bozkurt ile birlikte Ambarlı liman tesislerini ziyaret ederek, bölgedeki son durumu ve işletmelerin acil ihtiyaçlarını yerinde inceleme fırsatı bulduk.

30 yıllık geçmişi bulunan Ambarlı Liman Tesisleri’nde bugün Marport, Kumport, Mardaş ve Akçansa olmak üzere dört özel liman işletmesi bulunuyor. Limanlar, farklı yük türlerinde hizmet vermekle birlikte ağırlıklı olarak konteyner elleçleme alanında faaliyet gösteriyor. Arpaş da bölgede römörkörcülük hizmeti veriyor. Liman işletmeleri bünyesinde 2 bin 200’e yakın olan istihdam oranı, taşeron ve kara taşımacılık firmaları da dahil edildiğinde 12 bine yaklaşıyor.

Ambarlı Liman Tesisleri’nin genel yönetiminden ve koordinasyonundan sorumlu olan Altaş’ın ev sahipliğinde gerçekleşen yuvarlak masa toplantısı öncesinde, limanları gezme fırsatımız oldu. Artık daha büyük gemileri ağırlayan limanlarda ekipman yatırımları devam ediyor. Dev gemileri ağırlamak için vinçlerin eskimesini beklemeden milyonlarca dolarlık yatırımla yeni vinçler alınıyor. Bu yatırımlar sayesinde Ambarlı, 400 metre uzunluktaki gemileri de ağırlayabiliyor. Ancak bu tesisler aynı anda birden fazla dev gemiyi ağırlamak istiyor. Bu da ancak liman alanlarının genişletilmesiyle mümkün. Denize dolgu yapılarak bu tesisleri büyütmek çok maliyetli ve uzun zaman aldığı için yetkililer tek çözümü kamulaştırmada görüyor. Kamulaştırma için en uygun yerlerden birinin de Haramidere olduğu ifade ediliyor. Ambarlı’nın batısında, tesislerin hemen bitişiğindeki Haramidere’de, depolama terminalleri alanında bulunan, çok uzun yıllar Marmara ile Trakya bölgesinin akaryakıt ve petrol ürünlerinin ikmal edildiği tesisler kapatılmıştı. Mobil-BP, Shel, Petrol Ofisi ve Çekisan gibi tesisler boşaltıldı. Burada Botaş’ın depolama ve gazdan enerji üreten tesisi var. Sektör temsilcileri, şu anda atıl durumda olan bu alanların limancıların kullanımına sunulabileceğini vurgulayarak, “Bu alanın tamamı Ambarlı’nın gelişim ve büyüme alanı olarak kullanılabilir. Zaten doğusu ve kuzeyi bütünüyle kentsel alanlarla dolmuş durumda. Eski depolama tesisi alanları da kentsel alanlara dönmeden limanın genişlemesine ayrılabilir. Kamunun burayı alıp planlaması imar planlarının yenilenmesi ve ondan sonra da bedelini şirketlerden alabilir. Orası giderse başka bir yer kalmaz” açıklamasını yapıyor.

Ambarlı büyüklüğünde bir liman sahası yapılabilir

Bu sayede, neredeyse Ambarlı tesisleri kadar yeni bir liman kazanılabileceğini savunan limancılar, bölgeye demiryolu tesisleri ve lojistik merkezleri de gelebileceğini belirtiyor. Yetkililer, Marmara Bölgesi’nde büyüyen ekonomiye paralel konteyner taşımacılığı talebinin de arttığına dikkat çekerek, bölgenin en önemli liman tesislerini barındıran Ambarlı’nın gelecek 50 yıllık hedeflerine ulaşabilmesi için tek alternatifin kamulaştırma olduğunun altı çiziyor. Ambarlı Liman Tesisleri, Marmara Bölgesi’nin konteyner taşımacılığında yüzde 41 paya sahip. Bu oran geçmiş yıllarda yüzde 50’nin üzerindeydi. Ancak bölgeye gelen transit yükün büyük bir kısmı Asyaport’a kaymış durumda. Türkiye’nin artan dış ticaretine rağmen, 2014 yılında 3 milyon 500 bin TEU’ya yaklaşan bu tesislerdeki yıllık konteyner elleçleme miktarı, 2020 yılında 2.8 milyon TEU’ya geriledi. Bölgedeki 4 limanın Türkiye genelinde yüzde 25’lik payı bulunuyor. Ambarlı limanları, yıllık 2.5 milyon TEU’ya yaklaşan konteyner elleçleme miktarını en az 6-7 milyon TEU’ya çıkarmayı hedefliyor. Bunun için de kapasiteyi artıracak adımların atılmasını bekliyor.

Kaynak: Dünya Gazetesi