Ekonomi Masası Programında Deniz Ticaret Odası Meclis Üyesi ve KOSDER Yönetim Kurulu Üyesi Hakan Çendik, Koster Filosu Yenileme Projesi Genel Koordinatörü Can Kıygı, Argem Tersanesi Yönetim Kurulu Üyesi Halil İbrahim Gür ile Gedik Yatırım Yatırım Danışma Müdürü Üzeyir Doğan konuk olarak katıldı.

Feryal Erdal Moderatörlüğündeki 'Ekonomi Masası' programında Koster Filosu'nun Yenileme Projesiyle ilgili merak edilen tüm detaylar konuşuldu.

'Ekonomi Masası' programında Koster Filosu Yenileme Projesi Genel Koordinatörü Can Kıygı, şu ifadeleri kullandı.

"Öncelikle Koster'in ne olduğunu bilmemiz gerekiyor. Kısa mesafe yük taşımacılığında kullanılan ve 2.000 ile 12.000 DWT arası yük taşıyabilen gemilerdir. Bunlar kuru yük, kimya ürünler ve konteyner taşıyan gemilerdir. Biz genelde kısa mesafede değişik ürünler; örneğin Rusya'dan buğday, kömür, rulo sac ve hammadde gibi ürünler taşıyoruz. Koster nedir dedikten sonra bölgesel olarak biz neredeyiz, koster filosu bölgede ne kadar güce sahip ve biz bunun neresindeyiz buna bakalım isterseniz..."

"BİN TANE 20 YAŞ ÜZERİ GEMİ YENİLENMEYİ BEKLİYOR"

"2017 yılı itibariyle Karadeniz - Akdeniz bölgesinde 4.000 ile 12.000 DWT arasında yaklaşık 600 tane gemi ve 2000 ve 4000 arasında 20 yaş üzeri toplamda 1000 tane 20 yaş üzeri gemi yenilenmeyi bekliyor. 2017 yılı itibariyle 1870 tane geminin toplu taşıma kapasitesi 9.9 Milyon DWT'ye tekabül ediyor. Bu tüm bölgede yani Akdeniz ve Karadeniz’deki ülkelerin gemilerinin kapasiteleri bunlar... 1870 adet gemide 9.9 Milyon DWT... Bunun yüzde 30'unu Türk gemileri taşıyor. 2017 yılı itibariyle 796 tane gemi var. Bu 3.8 Milyon DWT'lik kapasiteye denk geliyor. 2017 yılı itibariyle 796 geminin yüzde 68'i 20 yaşın üzerinde."

"ESKİ GEMİLERİN KULLANILIRLIĞI ORTADAN KALKIYOR"

"Türkiye ve diğer bölge ülkelerinde ithalat ve ihracatın yüzde 90'ı deniz yoluyla yapılıyor. Bu oranın yüzde 70'i de kosterlerle taşınıyor. Ortaya çıkan gerçek fayda - maliyete baktığınız zaman çok ciddi bir rakama ulaşıyor. Bu gemilerin yenilenmesi bölge ülkelerin arasındaki taşımacılıkta yeni regülasyonlar, yeni kurallar çıkıyor. Artık eski gemilerin kullanılırlığı ortadan kalkıyor. Bu kuralları uygulamaya kalkarsanız gemilerin maliyetleri çok çok yüksek oluyor. Gemileri modernize edemiyorsunuz. Bu gemileri yenilemek zorundasınız. Bunu yaparken de deniz ve nehirde gidebilen gemiler gerekiyor. Çift maksatlı gemi gerekiyor. Hem denizde hem de nehirde gidebilecek... Bizim şuanda yapmak istediğimiz şey bölge ülkelerinde Akdeniz-Karadeniz çanağında aynı zamanda Batı Avrupa'da kullanılır gemi tipi olmalı. Her yüke uygun çok daha kullanışlı gemi olmalı. Biz bunun projelerini hazırladık. Bu bölgede yenilemeyle ilgili proje hazırlandı."

"YÜZDE 49 DEVLET DESTEĞİ VAR"

"Devlet desteği var. Yüzde 49'luk devlet desteği olacak. Biz çatı şirketi kurduk. Bunun altında yeni kurduğumuz şirkete devlet de yüzde 49'luk oranda ortak olacak. Burada en büyük olay devletin katkısıyla birlikte gemilerin artık bir şekilde yapılabilir hale gelmesi. Daha öncesinde kredi bulmak problemdi, uzun vadeli krediler bulunamıyordu. Koster'in en büyük özelliği Türk tersanelerinde yapılıyor. Türk müteşebbis ve yan sanayii bundan para kazanıyor. Kosterlerin kazandığı paralar Türkiye'de kalıyor. Kosterler bu bölgede çalıştıkları için yakıtlarını kumanyalarını buradan alıyorlar. Ekonomiye büyük katkısı oluyor."

"PROJE, TERSANELERİN CAN SUYU OLACAK''

Argem Tersanesi Yönetim Kurulu Üyesi Halil İbrahim Gür, 'Koster Yenileme Projesi'nin tersaneler ve burada çalışan işçiler için büyük bir kaynak oluşturacağını dile getirdi.

Gür'ün açıklamaları şu şekilde: "Tuzla'da 27 tane işletme ruhsatı olan tersane var. 18 tanesinin işletme imalat ruhsatı var. Toplam 45 tane tersanemiz var. GİSBİR'e kayıtlı toplam 72 tersane var. Şu anda Tuzla'da 2017 rakamlarına göre 9800 işçi çalışıyor. Bu 5 sene önceki rakamlarla 40 bin civarıydı. 4'te 1 iş kaybı ve işçi azalması var. 'Koster Yenileme Projesi tam anlamıyla Tuzla tersanelerinin can suyu olacak. Tekrar hareketlenmeyi sağlayacak, tekrar eski dinamizmini kavuşturacak. Biz tersaneler olarak bu projeyi gönülden destekliyor. İnşallah devletin en kısa zamanda bu projeyi hayata geçirmesini istiyoruz."

Deniz Ticaret Odası Meclis Üyesi ve KOSDER Yönetim Kurulu Üyesi Hakan Çendik ise Koster filosunun yaş ortalamasının bir hayli arttığından bahsederek, projenin gerçekleşmesi halinde ekonomiye katacağı katkıları anlattı. Hakan Çentik programdaki açıklamalarında şu ifadeleri kullandı.

"50-60 BİN KİŞİYİ ETKİLEYEN SEKTÖR"

Türk sahipli Koster filosunun yaş ortalası 28-29 civarında... Maalesef yaşlı ve yenilenmesi gereken duruma gelmiş durumda. 3.2 Milyon DWT kapasitemiz var. 2014'te 763 gemi varken şuan 790'larda. Yaş maalesef giderek artıyor. Koster filomuzun sayı ve tonajımızda bir düşüş yok ancak yaş giderek artıyor. Genel tonajda düşüşümüz var maalesef... 800 gemiden bahsedersek ortalama 15 personelimiz var. Bu 12 bin gemi adamı demektir. Aileleriyle birlikte 50-60 bin kişiyi etkileyen bir sektör. Bunun yan sanayii, liman, acentelik gibi birçok yan etkenleri de var. Döviz girdisi sağlayarak olumlu katkı sağlanıyor. Ülkemizin cari açığına olumlu yönde katkı sağlıyoruz. Gemi adamlarımızın ihracatı mümkün. Özellikle zabitan kesmin... Kalifiye eleman yetiştirdiğimiz sürece gemi adamı ihraç edebiliriz. Alt kadrolarda ümitsizim. Milli geliri düşük ülkelerle rekabet etme şansımız yok. 300-400 dolara çalışan tayfa kısmı var. Bunlarla rekabet edemeyiz. Kaptan, başmühendis bölümünde ihraç etme şansımız var. Eğitim kalitemizi yükselterek bunu başarabiliriz. Gemi adamlarımız kendi filolarımıza da yetmiyor. İşveren çalışacak adam bulamıyor ancak ihraç edecek duruma gelebiliriz. Doğru politikalarla bunu başarabiliriz.

"ÜLKEMİZİN GELİŞMESİNE KATKI SAĞLAYACAK"

"Gemi inşa ederken elektriğinden elektroniğine, ahşap mobilyasından tesisatına, acentasına kadar birçok kalem etkilenmektedir. Koster filomuzu yenilersek diğer yan sanayilere katma değer üreterek ülkemizin gelişmesine katkı sağlayacaktır. KOSDER derneğimiz olarak üzerinde uzun uzun çalıştık. Yakında Deniz Ticaret Odası bünyesine bunu entegre edip, Deniz Ticaret Odası önderliğinde bu projemizi tüm sektörle paylaşacağız. Üzerinde durduğumuz hem nehirde hem de denizde taşıma yapan gemiler üzerinde duruyoruz. Bunun avantajı da navlunları Rus limanlarından, düşük draftlı limanlardan yüksek navlunlar alıp kazançlı bir yatırım olmasıdır."

"DEVLET BÜYÜKLERİMİZ YAKINDA MÜJDELİ HABERİ VERECEKTİR"

Akdeniz'in tekrar Türk gölü haline gelmesi için koster filosunun yenilenmesi gerektiğine dikkat çeken Hakan Çendik: "Koster filosunu yenilenmeye başlandığında, hurda teşviki alındığında Aliağa'daki gemi sökümcü, sanayici arkadaşlarımıza da katkısı olacaktır. Devletimiz gemilerimiz sac ağırlığından değil hacim üzerinden teşvik paketi hazırlıyor. Bunun müjdesini yakında devlet büyüklerimiz verecektir. Devlet ve özel sektör olarak bunun üzerinde durmamız gerekiyor. Hem istihdam açısından, Akdeniz'i Türk gölü haline getirmemiz açısından koster filomuzu yenilememiz gerekiyor." ifadelerini kullandı.

"EKONOMİYİ TAKİP EDENLER İSTFİX'İ TAKİP ETMELİ"

"Baltık indeksinde yüzde 23'lük bir artış var. Bunun yanında KOSDER bünyesinde araştırma - geliştirme bölümümüz İSTFİX adında bu istatistikleri tutmaktadır.

Baltık indeksi 2008 yılında 12700'lü rakamlardaydı. Üzerinden 10 yıl geçmiş. Mayıs'tan itibaren düşmeye başladı. Ekonomiyi takip eden yatırımcılara, sanayicilere bir tavsiyem var. Baltık indeksi ve İSTFİX'i takip etsinler. Baltık indeksi 2008 Mayıs ayında düşmeye başladı ama reel sektöre mali kriz Ağustos ayında gelmiş oldu. Arada 4-5 ay var."

Koster Filosu Yenileme Projesi Genel Koordinatörü Can Kıygı, projenin hayata geçmesiyle ekonomiye de hareket geleceğini belirtti.

"KOSTER FİLOSUNU TÜRK TİCARETİNİN KOBİLERİ OLARAK GÖRÜYORUZ"

"Genel olarak Avrupa bölgesinde limanların kapasiteleri belli. Büyük gemileri hitap eden limanlar olduğu gibi büyük tonajları gemilerin özellik kriz zamanlarında navlun bulamamaları, bu yüklerle ilgili sıkıntı yaşamalarına rağmen kosterler sıkıntı yaşamamaktadır. Pazar daralsa da kosterlerin hayatta kalmasına ve bölgede vazgeçilmez çözüm ortağı olmasına sebep oluyor. Türk deniz ticaretinin bel kemiği olarak koster filosunu Türk ticaretinin Kobileri olarak görüyoruz. Yaşlanan filomuzun rekabetçiliğini kaybetmekle karşı karşıya kaldığını görüyoruz. Daha önceki dönemde Deniz Nakliyat 77 parça gemiyle Dünyanın her yerinde bayrak dalgalandırıyordu. Akdeniz bir Türk golü haline gelmişti. Tıpkı Barbaros Hayrettin Paşa'nın Preveze Zaferinden sonra Akdeniz'i Türk gölü haline getirmesi gibi..."

"Türk sahipli kosterlerimiz yenilendiği takdirde eski günlerimize dönüp yüzde 30'luk payımızı yeni gemilerle avantaja çevireceğiz. Yük sahibi yükünü taşıtacağı zaman yeni gemiyi, ambar düzeni daha iyi, navlun kaybı olmayacak veya navluna hasar vermeyecek gemiyi talep eder. Bizim tüm planlarımız en düzgün şekilde ambarından makinasına kadar çok daha iyi dizayn edilmiş makinelerle düşük yakıtlarla taşımacılık yapmaktır. Bu gemilerin yapılmasıyla ilgili tüm ülkeler aynı regülasyonlarla karşı karşıya kaldığı için bu durum bizim için dezavantaj değil. Maliyet artıyor ama herkes için geçerli olduğundan herkes için aynı durum geçerli olduğu için bizim biran önce bu gemileri yapmamız gerekiyor. Türk denizciliğinin kazanımlarını geleceğe taşımak için elzem olduğu hakkında herkes hemfikir.."

"158 MİLYON DOLAR GİRDİ SAĞLANACAK"

2009 yılından bu yana tüm istatistik verileri İSTFİX'te tutuluyor. İSTFİX'in 2018 Şubat itibariyle yaptığı çalışmada 20 yaş üzerindeki Türk kosterleri hurdaya çıktığı takdirde 158 Milyon Dolarlık girdi sağlanacak. Piyasadan eski gemilerin çekilmesiyle yeni bir alan açılacak. Aliağa'da müthiş bir demir - çelik olarak yan sanayiye faydası olacak.

Argem Tersanesi Yönetim Kurulu Üyesi Halil İbrahim Gür: "Deniz Ticaret Odamızda yeni bir başkanımız, yeni bir ekip göreve geldi. Bunun heyecanı ve motivasyonuyla beklenti içindeyiz. Biz ümitle projenin hayata geçirilmesini ümit ediyoruz. " diye konuştu.

TURKDENİZ.COM