Küresel ticarete büyük darbe vuran konteyner krizinde rahatlama başladı. Çin limanlarındaki sıkışıklığın azalmasıyla son bir yılda yüzde 300 artan Uzakdoğu- Avrupa konteyner navlunu düşüşe geçti. Sektör uzmanları, haziran ve temmuz ayında sıkıntının daha da azalacağını öngörüyor.

Bulunurluk endeksi %50’den fazla arttı

Container xChange'e göre, Çin'deki konteynelerde uzun süredir yaşanan sıkıntı hafifl eme belirtileri gösteriyor. Konteyner bulunabilirlik endeksi (Container Availability Index-CAx), Çin yeni yılı (1 Ocak-20 Şubat) öncesine göre yüzde 56 arttı. Şangay için CAx; Çin yeni yılı öncesinden tatil sonrasına kadar 20 fitlik ve 40 fitlik konteynerler için sırasıyla yüzde 64 ve yüzde 112 arttı. Konteyner kiralama ve ticaret platformu Container xChange CEO'su ve Kurucusu Dr. Johannes Schlingmeier, yeni yıl kutlamaları sırasında Çin'in üretimindeki mevsimsel düşüşün normalden daha yumuşak olmasına rağmen, konteyner arz/talep dengesinde bir iyileşmeye hala izin verdiğini söyledi.

Konteyner fiyatları hala anormal düzeyde yüksek seyrediyor ancak, Container xChange verilerine göre, 20’lik konteyner navlunu, ocak ayındaki 5 bin 593 dolar zirvesinden dönerek, şubatta 3 bin 750 dolara geriledi. Nedeni ise konteyner arzının artması.

Çin yeni yıl tatili bitti kapasiteler yeniden arttı

Dünyanın en büyük ikinci konteyner operatörü MSC’nin Türkiye Genel Müdürü Barış Dilek, DÜNYA’ya yaptığı açıklamada, “Şubat ayında Çin yeni yılı olduğunda operatörler servis iptalleri yaptı. O servis iptalleri 6, 7, 8 haftada arzdaki azalma nedeniyle navlunu yukarı çekti. Çin tatili bitince ve mart itibariyle servisler aktive olunca kapasite geri döndü, bu da navlundaki yükseliş baskısını azalttı” dedi. Dilek, Türkiye’deki bazı iş insanlarının kur nedeniyle siparişlerini beklemeye aldığını da söyledi.

Çin’de 5 ofisi bulunan Rif Line Lojistik’in Türkiye Genel Müdürü Mehmet Serkan Erdem, navlunun düşüşe geçmesinde Çin limanlarındaki sıkışıklığın giderilmesinin etkili olduğunu belirterek, yüksek navlun nedeniyle bu ülkeden yapılan ithalatın azalmasının etkili olduğunu söyledi. Erdem, “Zorunlu haller dışında hemen hemen herkes, ithalatını kıstı veya erteledi. İş insanları ‘mal bedeli kadar navlun ödüyoruz’ diye isyan etti. Dolaysıyla Çin’den talep azalınca limanlarda bir rahatlama oldu” dedi. Erdem, Çin’de hala ‘backlog’ olarak adlandırılan bekleyen ithalatların olduğuna dikkat çekerek, “Bunların erimesinin haziran ve temmuz ayına kadar sürebileceği öngörülüyor. Zaten beklenti haziran Temmuz da her şeyin normale döneceğiydi. Beklentilere paralel gelişmeler oluyor” diye konuştu.

Boş konteyner, küresel savaşları denize taşımıştı

Geçen yıl pandeminin başladığı ilk aylarda Çin’den ithalatın azalması ve limanlarda salgın kaynaklı yaşanan gecikmeler, boş konteyner tedarikinde sıkıntı yaşanmasına neden olmuştu. Bu durum konteyner navlununda hızlı yükselmeye neden oldu. Çin-Avrupa navlununda artış son bir yılda yüzde 300’ü aştı. Yükselen lojistik maliyetlerin yanı sıra yeterli sayıda konteyner bulamayan üreticiler ihracat yapamayacak seviyeye geldi. İhracatçılar son altı aydır ürünlerini müşterilerine ulaştırmakta sorunlar yaşıyor. Konteyner bulabilen ihracatçı ise yüksek navlun ücretleri ile karşılaşıyor.

Konteyner krizi, ülkeler arasındaki ticaret savaşlarına yeni bir boyut kazandırmıştı. Boş konteynerler stratejik güç olarak kullanılmaya başladı. Çin’in boş konteynerleri topladığını, ABD’nin de ülkesinden mal almaya mecbur bıraktığını dile getirilmişti.

Süveyş’teki kaza, navlunu etkileyebilir

Uzmanlar önceki gün Süveyş Kanalı’nda meydana gelen gemi kazasının yol açtığı tıkanmanın çözülememesi durumunda, Çin-Avrupa navlunlarındaki düşüş trendinin yavaşlayabileceği ya da yeniden artabileceği öne sürülüyor. Kazadan kaynaklı gecikmelerin, ticareti aksatabileceği, gemi ve konteynerde arzı azaltabileceği belirtiliyor. Kazadan bir günde 1,8 milyon TEU değerinde mal taşıyan 80’e yakın geminin hareketinin etkilendiği kaydediliyor.

Kanalı açma çabaları sürüyor

Süveyş Kanalı’nda suların alçalması, her iki yönde trafiği tıkayan ve dünyanın en büyük nakliye sıkışıklığını yaratan 400 metre uzunluğundaki konteyner gemisi Evergreen’i yerinden çıkarma çabalarını yavaşlattı. Deniz hizmetleri firması GAC, 8 römorkörün kullanıldığı çalışmaların devam ettiğini, ancak rüzgar koşullarının ve geminin büyüklüğünün operasyonu engellediğini belirtti. Kurtarma çalışmalarını yürüten Hollanda firma firması Bosakis CEO’su Peter Berdowski, çalışmaların duruma göre haftalar boyunca devam etme olasılığının görmezden gelinemeyeceğini açıkladı. Süveyş Kanalı İdaresi Başkanı Usame Rabie ise gemiyi oturduğu yerden 24 saatten önce çıkarmayı planladıklarını söyledi.

Navlun, mal bedelini aştı, ithalat kısıldı

Küresel çapta yaşanan ve son bir yılda artarak devam eden boş konteyner sıkıntısı, Türk sanayicisine de büyük darbe vurdu. Hazır giyimden kimyaya, makineden mobilyaya birçok sektörde üretim durma noktasına geldi. Ekipman bulunamadığı için malı gönderemeyen çok sayıda firmanın siparişi iptal oldu. Bazı firmalar ise navlunun mal bedelini geçmesi nedeniyle ithalattan ve bazı ürünlerin üretiminden vazgeçti.



KAYNAK: DÜNYA GAZETESİ