Doğu-Batı ve Kuzey-Güney ticaret rotalarının kesişim noktasında bulunan Türkiye, coğrafi konumu ve geniş kıyı şeridi nedeniyle denizcilik sektöründe stratejik bir öneme sahiptir.  Karadeniz ve Akdeniz arasındaki İstanbul Boğazı ve Çanakkale Boğazı bu önemi daha da arttırmaktadır.

Yüksek hacimli uluslararası deniz ticaretinin gerçekleştiği İstanbul, Mersin, İzmir, Ambarlı, Gemlik, Aliağa, İskenderun ve Samsun gibi limanlar, turistik uğrak yerleri ve güzel kıyıları, sebebiyle ülkemiz deniz taşımacılığında yolcu gemileri ve feribotlar için büyük bir potansiyeldir. Gemi inşa ve yenileme konusundaki faaliyetler sürekli genişlemektedir. Birçok üniversitemizde, denizcilik fakülteleri ve denizcilikle ilgili bölümler vardır. Denizcilik sektöründe farklı sebeplerden dolayı küresel ölçekte ile hak ettiğimiz payı alamıyoruz.

Örneğin payımız küçük bir ülke olan Yunanistan’ın yanında yok denecek kadar azdır. Bununla birlikte genç insan kaynağına sahibiz. Küresel ölçekte denizcilik sektöründeki dijital dönüşümü fırsat bilerek temel denizcilik eğitimlerini bilişim, elektronik, lojistik ve girişim ile taçlandırarak denizcilik sektöründeki hızlı değişimlere daha kısa sürede uyum sağlayabiliriz.

Dünya Deniz Ticaret Filosunda Yunanistan, Çin, Japonya, Almanya ve Güney Kore 1000 GT ve üzeri büyük filoya sahip ilk ülkelerdir. Dünya taşıma tonajının %51’i bu ülkeler oluşturmaktadır. Türkiye sıralamada %1.6 payı ile 15. sıradadır. 2019 itibari ile Dünya Ticaret Filosu büyüklüğü 1.87 milyar DWT, Türk Deniz Ticaret Filosu ise 32.7 milyon DWT’dur. Türk Deniz Ticaret filosu yerli bayrak kapasitesi 6.83 milyon DWT’dir.

(https://cdn.denizticaretodasi.org.tr/media/SharedDocuments/envanter/DTO_Rapor_2021_21_04.pdf )

Dünyanın yükünü çeken denizcilik sektörü birçok yenilik, gelişim ve önemli bir dönüşüm geçirmektedir. Küresel iklim değişikliği de sektörde bazı değişimleri zorunlu kılmaktadır. Geleceğin denizcilik sektöründe teknoloji, güvenlik, lojistik, verimlilik, sürdürülebilirlik ve iletişim ön plana çıkmaktadır. Denizcilik sektöründeki payımızı arttırmakta katkı sağlayabilecek bazı konu başlıkları aşağıda verilmiştir.

Otomatikleştirme ve otonom gemiler: Gelişen teknolojiler denizde otonom gemilerin sayısını hızla arttıracaktır. Daha güvenli, verimli ve maliyet etkin sektör için navigasyon ve operasyonlar insan müdahalesi olmadan gerçekleştirilebilecektir.

Yeşil enerji ve sürdürülebilirlik: Tüm sektörlerde olduğu gibi denizcilikte de enerji verimliliği ön plandadır. Karbon ayak izini azaltmaya yönelik çabalar artmaktadır. Denizcilik sektöründe çevre dostu teknolojiler yani geleneksel yakıtların yerini hidrojen, güneş ve rüzgâr gibi yenilenebilir enerji kaynakları alacaktır. Teşvikler bu yöndedir.

Büyük veri ve yapay zekâ: sensörlerin, akıllı cihazların ve iletişim ağlarının yaygınlaşmasıyla birlikte, denizcilik sektörü büyük veri ve yapay zekâ teknolojilerinden daha fazla faydalanmaktadır. Gemi başarımının izlenmesi, bakım ihtiyaçlarının tahmini, rotalama ve lojistik yönetimi gibi alanlarda yapay zekâ kullanımı artmaktadır.

Güvenlik ve siber güvenlik: Otonom gemilerin ve bağlantılı cihazların yaygınlaşmasıyla birlikte, denizcilik sektöründe siber güvenlik önemi de artmaktadır. Ayrıca dijital ikiz sistemler gelmektedir.

Akıllı limanlar ve lojistik: Akıllı teknolojilerin kullanımıyla limanlarda lojistik süreçler daha hızlı, daha güvenli ve daha başarılı olmaktadır. Yani verimlilik artmaktadır. Yüksek teknolojiyle donatılmış limanlar, otomatik gemi yönlendirmesi, veri analitiği, otonom kamyonlar ve konteyner takibi gibi yenilikçi çözümler üretilecektir.

Deniz turizmi ve yolcu gemileri: Lüks yolcu gemileri, sağlık, enerji, eğlence vs. hizmetleri ve konfor özellikleri artacaktır.

Yapılan stratejik planlara göre küresel ölçekte denizcilik sektörü önümüzdeki yıllarda çok hızlı dönüşüm yaşayacaktır. Emek yoğun dönemden zihin yoğun döneme doğru hızlı bir geçiş devam etmektedir. Küresel iklim değişikliğinin getirdiği sıkıntılar sektörde önemli değişiklikleri zorunlu kılmaktadır. Kaynakların verimli kullanılması, dijital dönüşümde geç kalmamak ve küresel ölçekte denizcilik sektöründeki payımızı arttırmak için denizcilik eğitiminde dijital dönüşüm kaçınılmaz görülmektedir. Geleceğin denizcilik sektörüne yönelik mesleki eğitim, teknolojik gelişmelere ve sektörün dönüşümüne uyum sağlamayı hedeflemelidir. Çünkü küresel dönüşüm ancak eğitimde farklılaşma ile mümkün olabilecektir.   Sektördeki kurum ve kuruluşların eğitim kurumlarına destek olmaları elzemdir.

Denizcilik sektörü giderek daha fazla teknolojiyle bütünleşiyor. Bu sebeple, eğitim programları, otomatikleştirme, otonom sistemler, büyük veri ve yapay zekâ gibi yeni teknolojilere odaklanmalıdır. Öğrenciler yeni teknolojilerin nasıl kullanıldığını ve sektördeki uygulamalarını projeler ve takım çalışmaları ile eğitimin bir parçası haline getirmelidirler.

Sektörün sürdürülebilirliği ve çevresel kaygılar giderek daha önemli hale geliyor. Eğitim programları, yenilenebilir enerji kaynaklarına, enerji verimliliğine ve karbon azaltımına odaklanmalıdır. Öğrenciler çevresel etkiyi azaltan teknolojilerin nasıl kullanıldığını ve sürdürülebilirlik stratejilerinin nasıl geliştirildiğini stratejik planları dikkate alarak öğrenmelidirler.

Teknolojik gelişmelere bağlı olarak hızla artan nesnelerin interneti ile otonom haberleşme, beraberinde siber güvenlik tehdidini de beraberinde getirmektedir. Eğitim programları, gemi sistemlerinin güvenliğini sağlama ve siber saldırılara karşı önlemler alma konularında öğrencilerin gelişimine katkı sağlamalıdır. Girişimcilikle birlikte kriz yönetimi, acil durumlar ve yangın güvenliği gibi konular da gündemde tutulmalıdır.

Akıllı limanlar, lojistik yönetimi ve tedarik zinciri mükemmeliyeti gibi konuların önemi her gün artmaktadır. Öğrenciler, liman işletmeciliği, lojistik süreçler, depolama yönetimi ve gümrük işlemleri gibi konular hakkında bilgi sahibi olmalıdır.

Denizcilik sektörü genellikle takım çalışması gerektirir. Eğitim programları, iletişim, liderlik, takım çalışması ve sorun çözme becerilerini geliştirmeye odaklanmalıdır. Öğrenciler, etkili iletişim kurma, çeşitli kültürlere uyum sağlama ve küresel bir bakış açısı geliştirme becerilerini kazanmalıdır.

Mesleki eğitim sürecinde iş başı eğitimleri ve geziler çeşitlendirilerek artırılmalıdır. Uygulama imkânları sağlamak önemlidir. Öğrencilerin gerçek iş ortamında deneyim kazanmaları ve kuramsal bilgileri uygulama fırsatı bulmaları sektöre daha iyi hazırlanmalarını sağlayacaktır.

Türk denizciliğinin küresel pastadan daha fazla pay alması için sektördeki değişim bir fırsata dönüştürülebilir. Dijital dönüşümden zamanında pay almak için ülkemizde denizcilik eğitimlerine bakış kökten değişmelidir. Denizcilik Mesleki ve Teknik Anadolu Liselerinde Bilişim, Elektrik-Elektronik ve Lojistik alanlarında da öğrenci alınarak sektörü ileri taşıyacak insan kaynağı çekirdekten yetiştirilebilir.

Denizcilik alanı öğrencilerinin çalışabileceği bazı potansiyel proje konu başlıkları:

Denizcilikte İnsan-Bilgisayar Etkileşimi

Denizcilikte Enerji Yönetimi

Denizcilikte Artırılmış ve Sanal Gerçeklik

Denizcilikte Büyük Veri Analizleri

Gemilerde Dijitalleşme

Denizcilikte Siber Güvenlik

Otonom Gemiler

Denizcilikte Otomasyon

Denizcilikte Oyunlaştırma

Denizcilikte Mavi Ekonomi