‘Liman Devleti Kontrolü’ nedir? Nasıl ortaya çıkmıştır?

Liman Devleti Kontrolü herhangi bir ülkenin limanlarına gelen yabancı bayraklı gemilerin kondisyon, emniyet, çevre kirliliği, yaşam koşulları ve ekipmanının yanı sıra gemi personelinin uluslararası sözleşmelerde belirtilen ölçütlere uygun olup olmadığını Uluslararası Denizcilik Örgütü (IMO) tarafından yayınlanan Liman Devleti Kontrolü kitapçığı ve uluslararası anlaşmalara dayandırarak denetleme gerçekleştiren liman otoritesidir. Tanımdan da anlaşılacağı üzere denizcilik alanında birtakım uluslararası kurallar mevcuttur ve bu kurallara uymayanlara çeşitli yaptırımlar uygulanmaktadır. Uluslararası kuralları, Uluslararası Denizcilik Örgütü ismiyle bilinen IMO, üye ülkelerin imza attıkları konvansiyonlar ile belirlemektedir. IMO’nun önemli sorumluluğu denizcilik sektörü ve güvenliği, çevresel sorunlar, yasal ve hukuki meseleler gibi çeşitli konular için düzenlemeler ve projeler üretmektir.

Liman devleti denetimlerinde (Port State Control - PSC) birçok uluslararası sözleşmenin yanı sıra ilk olarak refere alınan sözleşme SOLAS kısaltması ile daha çok bilinen ‘Denizde Can Güvenliği Uluslararası Sözleşmesi’dir. Bu sözleşme 1974 yılında kabul edilmiş ve denizde  can kurtarma, canlı kalabilme ve güvenlik ile ilgili konuları düzenleyen kuralları içermektedir. Ayrıca bilindiği üzere her geminin bir bayrağı ve bayrak devleti vardır. Eğer bu devlet uluslararası bir sözleşmeye taraf ise, bayrağı altında bulunan tüm gemilerin o sözleşmenin gerekliliklerini yerine getirme konusunda birincil derecede sorumludur. Bayrak devletlerinin sorumluluklarını bazen yeteri kadar yerine getirememesinden ya da süreklilik gösterememesinden dolayı gemilerin standartları düşmekte ve deniz güvenliği açısından risk oluşmaktadır. Bu açığın olduğu noktada PSC ortaya çıkmıştır ve denizcilikte emniyet yönetiminin önemli bir parçası olmuştur.

PSC yetkileri nelerdir ve bir gemiye neler yapabilir?

• Gemiyi limanda tutuklamak ve ticari faaliyetten yoksun kılmak

• Gerekirse tersaneye göndermek

• Personelin yetersiz olduğu kanaatine varıp personel değiştirtmek

Bu temel üç yaptırım bir armatörün gemisini satmasına bile yol açabilecek kadar büyük sonuçlara sebebiyet verebilir. Bir gemi özellikle birkaç kez tutuklama yaşamış ise işletmek çok zordur. Yük bulamazsınız, limanlarda sürekli denetim geçirirsiniz ve her PSC daha önce tutuklanan bir gemi olduğu için sürekli sizde eksiklik arayacak ve bulduğunda da “remark” olarak yazacaktır. Özellikle ilk üç sene bu sıkı denetimlere hazırlıklı olmak gerekir. Bir gemiyi satarken bile yeni alıcı geminin daha önce tutuklanıp tutuklanmadığına ve klas kayıtlarına bakar. Yani PSC size gemiyi hiç beklemediğiniz bir zaman değerinin çok daha altında bir rakama sattırabilir.

PSC ne değildir?

PSC sizin düşmanınız değildir. Eğer PSC olmasaydı birçok gemi standartların altında kalıp dünyamız için büyük bir risk oluşturabilirdi. Bu risklerin en başında çevre kirliliği ve can güvenliği gelmektedir. Bu nedenle liman devleti denetimlerini bizim açığımızı bulmaya çalışan dış güçler gibi görmekten çok, aslında hepimizin geleceği için yapılan bir uygulama olarak görmeli ve destek vermeliyiz. Bu mantaliteyi kabullenemeyen şirketler mutlaka bir gün bu gerçekle yüzleşeceklerdir.

Gemimizi mahkum edecek en popüler tutuklama maddeleri nelerdir?

Bu anlamda birçok rehber bulunmasına rağmen, denizciler genellikle gemideki gözden kaçan maddeler ile gemilerini tutuklattırıyorlar. Bu gibi durumlarda bir kontrol listesi kesinlikle yardımcı olacaktır ancak her gemi aynı değildir ve farklılıklar gösterebilir. Bu sanatı öğrenmenin ve ustalaşmanın yolu tecrübe ve bilgiden geçer. Sadece tecrübe ve bilgi de yeterli değildir. İngilizce seviyeniz, konuşma yeteneğiniz, diksiyonunuz hepsi PSC denetimin de önemlidir. Çünkü bir PSC sörveyörü bir madde bulduğunda konuya hakim iseniz ve bunu uygun bir lisan ile karşı tarafa aktarabiliyorsanız başarılısınız yoksa değilsinizdir. Tecrübeyi sadece gemide geçirdiğiniz sürede de yapamayabilirsiniz. Tecrübe demek akıp giden zaman değildir. Tecrübe demek; okumak, kendini geliştirmek, İngilizce öğrenmek, bir işi matematiğe dökebilmeyi bilmektir. Bu nedenle her kaptan, çarkçıbaşı, teknik müdür ve DPA başarılı olamamaktadır. Başarılı olanlar gemide yıllarını geçirmiş kişiler değil, geçirdiği zamanı verimli kullanabilmiş ve gemide sınırlı kalmayıp uluslararası standartlarda kendini geliştirmiş, regülasyonları öğrenmiş, yöneticilik becerileri olan, işletmeyi bilen ve konuya vakıf kişilerdir. Yoksa sadece gemide öğrenebilecekleriniz ya da okulda öğrenecekleriniz sınırlıdır. Hem de çok sınırlı! Bu nedenle ne kadar yıl çalışma hayatınızın olduğu ya da hangi okulu bitirdiğinizin pek bir önemi yoktur. Siz öğrenmeyi ne kadar öğrenebildiniz?  İşte olmak ya da olmamak.
 

Bu yazımızda gemiyi alıkoyabilecek en önemli maddeleri sıralamaya çalıştık. Bu listenin ayrıntılı bir liste olmadığını son derece önemli olduğunu düşündüğümüz noktalar olduğunu unutmamak gerekir. Bir PSC bunun gibi onlarca kalem maddeden dahi tutuklama verebilmektedir.

Tutuklama maddeleri ve en önemli olabilecek “remark”lar aşağıda sıralanmıştır;

• Acil durum jeneratör ve ekipmanları 

• CO2 alarmı

• Water ingressler

• Acil durum dümen donanımı

• Self-closing kapıların düzgün çalışması ve üzerinde delik olmaması

• Kaptan ve Bas Mühendisin çok akıcı bir seviyede ingilizce konuşabilmesi ve kendini rahat ifade edebilmesi

• Acil kaçış yolları 

• Acil el VHF ve bataryaları

• GMDSS ekipmanları, acil aydınlatmalar, seyir fenerleri ve 24V besleyici ile çalışan tüm ekipmanlar

• Seyir haritalarının tam ve güncel olması

• SART/EPIRB testleri

• Gaz ölçer cihazları

• Yaşam mahalli yapısında kablo vs. için kesinlikle delik açılmaması

• Yangın damperlerinin kontrolü

• Quick closing valfleri

• Radarlar

• Payro-teknik malzemeler

• ISM Kod Planlı Bakım Tutum sistemi kapsamındaki ekipmanların düzenli kontrollerinin yapılması ve eksiklik durumunda uygunsuzluk açılması ve düzeltici eylem uygulanması

• Arızalara ilişkin bildirimlerin yapılması ve arıza raporlarının düzenlenmesi ve düzeltici eylem belirlenmesi

• Yakıt ve yağ tavalarının daima temiz tutulması

• Özellikle gemiyi terk, acil dümen ve yangın talimlerine hazırlıklı olunması

• Kişisel can kurtarma araçlarının eksiksiz ve IMO’nun belirlediği standartlara uygun olması

• Personelin role talimlerindeki görevlerini bilmesi

• VDR çalışır ve testinin mevcut olması

• Cayro ve miyar pusula ve ayrıca repeaterların kontrolü

• Yangın devresinin, yangın hortumlarının ve yangınla acil müdahale ekipmanlarının sağlam ve kullanıma hazır olması

• Boyalık ve yangın söndürme sistemine dikkat edilmesi

• Yaşam mahalli koridorlarında herhangi bir engel bulunmaması

• Kumanyanın yeterli, kumanyalığın temiz ve düzenli olması

• Can sallarının servis ve hidrostatik kilitlerinin tarihlerinin geçirilmiş olmaması

• Yaşam mahalli havalandırmasının, ısıtmasının ve aydınlatmasının yeterli olması

• Kaportaların sızdırmazlığının kontrolü

• Sintine separatörü

• Çalışma alanları kaza önleme talimat ve ekipmanlarının tam olması

• Seyir fenerleri

• Çöplerin sınıfına uygun çöp yönetim planına göre toplanması

• Makine dairesinin temiz ve düzenli olması

• Egzoz izolasyonlarının uygun olması

• Ana ve yardımcı makinelerin kritik ekipman listesindeki malzemelerin gemide bulundurulması

• Yağ kayıt, sülfür defterlerinin eksiksiz doldurulması

• SOLAS EK-1’de belirtilen gemilerde bulunması gereken sertifika ve dokümanların bulundurulması

• Gemi revirinin sertifikalı, temiz ve düzenli olması ile beraber, oksijen tüpü ve ekipmanının bulundurulması.

• ILO kapsamında dinlenme saatlerinin tutulması

Özet olarak görüldüğü üzere birçok maddeden dolayı gemi ciddi uyarılar alabilir ve hatta tutuklanabilir. Bu riskleri minimuma düşürmek için bahsettiğim maddelere hazırlıklı olmamız gerekmektedir.  Bu noktada PSC’ye gösterilecek ilgi önemli olup mutlak suretle şirket yetkililerinin de PSC denetimlerine katılması gerekmektedir ki bu PSC el kitapçığında bile yazmakta ve olumlu olarak değerlendirilmektedir. Son olarak unutmamak gerekir ki PSC varlığı hepimiz için hayati derecede önemli olup denetimlerin olması filolarımızın teknik performansının arttırılması ve korunmasına yardımcı olmaktadır.